Thijs van Aerde over de selectie door de Marechaussee op basis van huidskleur

Het gerechtshof Den Haag heeft beslist dat de Koninklijke Marechaussee mensen niet langer aan de grens mag selecteren op basis van hun huidskleur. Thijs van Aerde, advocaat bij Houthoff, gaf als lead counsel leiding aan het team juristen dat zich inzette voor deze zaak. Houthoff stond pro bono een coalitie van maatschappelijke organisaties bij die via de rechter de Staat wil dwingen te stoppen met dit beleid dat tot discriminatie leidt.

Delen:

Thijs van Aerde over de selectie door de Marechaussee op basis van huidskleur - Mr. online
Thijs van Aerde (foto: Houthoff)

Gefeliciteerd met deze overwinning. Voelt het ook zo?
“Dank! Het geeft enorm veel voldoening dat het gerechtshof de cliënten op deze manier in het gelijk heeft gesteld. Ik ben trots op het hele team, dat veel tijd en energie in deze zaak heeft gestoken, en op onze Rechtspraak, die zo’n overtuigende, principiële uitspraak heeft geproduceerd.”

In juni 2021 oordeelde de rechtbank Den Haag nog dat de Koninklijke Marechaussee het beleid mag voortzetten waarbij zij mede op basis van etniciteit controles aan de grens uitvoert. Hoe verbaasd was u toen?
“Na het bestuderen van de kwestie was ik er echt van overtuigd dat het selecteren van mensen voor MTV-controles mede op basis van etnische kenmerken, verboden discriminatie oplevert. Ik was daarom vooral verbolgen dat de rechtbank anders oordeelde. Heel verbaasd was ik niet. Het is ook nogal wat, om in een collectieve actie vastgesteld te krijgen dat een uitvoeringspraktijk van de Koninklijke Marechaussee discriminatoir is en daarbij lijnrecht in te gaan tegen het overheidsstandpunt. En meer in het algemeen: ook als ik overtuigd ben van een bepaalde uitkomst, kan het nog altijd gebeuren dat een rechter de zaak anders ziet.”

Wat waren uw belangrijkste argumenten om het hof te overtuigen dat er wel sprake was van discriminatie?
“De rechtbank vond wel dat het selecteren van personen voor een controle mede op basis van etnische kenmerken, neerkomt op een ongelijke behandeling. De rechtbank oordeelde echter dat voor die ongelijke behandeling een objectieve en redelijke rechtvaardiging bestond. Ook ging de rechtbank mee in het betoog van de Staat dat etniciteit nooit het enige criterium was voor een selectiebeslissing. In hoger beroep hebben wij nog duidelijker later zien hoe streng het EHRM oordeelt over discriminatie op grond van ras. Indien een onderscheid in behandeling ‘uitsluitend of in beslissende mate’ is gebaseerd op etniciteit, kan dat hoe dan ook niet gerechtvaardigd worden. In andere gevallen kan dat alleen als voor dat onderscheid in behandeling op grond van ras ‘zeer zwaarwegende redenen’ bestaan. Het hof was met ons eens dat in de gevallen waarin een selectiebeslissing mede is gebaseerd op etniciteit, en de gecontroleerde persoon niet zou zijn geselecteerd als het etnische kenmerk er niet was, het onderscheid in behandeling ‘uitsluitend of in beslissende mate’ is gebaseerd op etniciteit. Het maakt dan niet uit of er ook andere criteria zijn waaraan ook moet zijn voldaan.”

Waarom staat Houthoff in deze zaak de maatschappelijke organisaties pro bono bij?
“Houthoff doet dit vanuit een gevoel van maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het pro bono-werk van Houthoff richt zich op initiatieven die een bijdrage leveren aan een inclusievere samenleving en kansengelijkheid voor iedereen. Deze zaak past heel goed bij waar wij voor staan. Het is prachtig om te zien wat de zaak losmaakt op kantoor. De trots die ik zie, bewijst dat wij ons pro bono-werk echt belangrijk vinden.”

De staatssecretaris van Justitie kan nog cassatieberoep aantekenen. Bent u dan ook weer van de partij?
“Dat is een beslissing die ik samen met de cliënten en onze pro bono-commissie zal nemen. Het ligt wel voor de hand dat ik in cassatie ook weer van de partij ben: ik ben advocaat bij de Hoge Raad, ken het dossier en voel mij betrokken bij de zaak.”

Als ik het voor het zeggen had…
“… dan werden capaciteitsproblemen bij de rechterlijke macht snel opgelost. In een bodemprocedure in een IE-zaak bij de rechtbank Den Haag ontving ik onlangs het bericht dat de cliënt rekening moet houden met een wachttijd van een jaar voor het inplannen van een zitting. Ongelukkig, want Nederland stond altijd bekend om zijn goede en snelle rechtspraak. Het moet niet zo zijn dat de ‘Italiaanse of Belgische torpedo’ langzaamaan een Nederlandse torpedo wordt.”

Wie of wat is uw bron van inspiratie?
“Veel ingevingen vallen mij binnen tijdens het alledaagse bezigheden zoals douchen, scheren en tandenpoetsen. Aldus bezien zijn de douchekop, het scheermes en de tandenborstel dus bronnen van inspiratie. Of is de bedoeling van deze vraag eerder dat ik iemand noem als Atticus Finch uit Harper Lee’s To Kill a Mockingbird?

Welk boek las u het laatst?
Vijf brandweermannetjes van Margaret Wise Brown, bewerkt door Annie M.G. Schmidt: het laatste verhaal dat mijn zoon van bijna twee wil horen voordat hij gaat slapen. Hij is daarover heel duidelijk.”

Wat staat er bovenaan op uw bucketlist?
“Voordat de pandemie toesloeg, wilden mijn vriendin en ik een reis maken van Namibië naar Malawi in een jeep met daktent. Nu is de pandemie voorbij, maar is onze zoon nog wat te jong. Nog even geduld oefenen, dus.”

Met welke beroemdheid zou u 24 uur willen doorbrengen in een gevangeniscel?
“Magnus Carlsen, de sterkste schaakspeler van deze tijd, en een geestige persoon. Als ik dan toch vastzit, zouden wij een goed deel van de 24 uur schakend kunnen doorbrengen en hopelijk zou ik mijn spel nog wat kunnen verbeteren.”

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven