Afdeling bestuursrechtspraak staat voortaan open voor nieuwe gronden

De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State verlaat de zogeheten grondentrechter. Vanaf nu kunnen in hoger beroep nieuwe bezwaren worden aangevoerd die niet eerder bij de rechtbank op tafel kwamen. De grondentrechter blijft wel gehandhaafd in het omgevingsrecht.

Delen:

Afdeling bestuursrechtspraak staat voortaan open voor nieuwe gronden - Mr. online

De grondentrechter houdt in dat de Afdeling bestuursrechtspraak bezwaren (‘gronden’) die voor het eerst in hoger beroep werden aangevoerd, buiten beschouwing liet als die ook in eerste aanleg hadden kunnen worden aangevoerd. De grondentrechter blijft wel gehandhaafd in het omgevingsrecht vanwege de belangen van derden. In alle andere zaken wordt de grondentrechter nu verlaten. Dit staat in twee uitspraken van 9 februari 2022 – een over een pluimveebedrijf en een over een huisvestingsvergunning.

Inhoudelijk beoordelen

Door het verlaten van de grondentrechter kunnen in hoger beroep nieuwe bezwaren worden aangevoerd die niet eerder bij de rechtbank zijn aangedragen. De Afdeling bestuursrechtspraak zal die nieuwe bezwaren voortaan inhoudelijk beoordelen. Hiermee sluit zij aan bij de andere hoogste bestuursrechters die geen grondentrechter toepassen. De nieuwe rechtspraaklijn verhoogt – aldus de Afdeling – de rechtsbescherming, draagt bij aan de rechtseenheid in het bestuursrecht en creëert voor de rechtspraktijk duidelijkheid.

Goede procesorde

Het verlaten van de grondentrechter betekent niet dat er in elk stadium van het hoger beroep ongelimiteerd nieuwe bezwaren kunnen worden aangevoerd. Komt iemand zo laat in de procedure met nieuwe bezwaren dat andere partijen daardoor worden overvallen of daarop niet meer fatsoenlijk kunnen reageren, of leidt een inhoudelijke behandeling van de laat ingediende nieuwe bezwaren tot onaanvaardbare vertraging in de behandeling van de zaak, dan kan de bestuursrechter met het oog op de ‘goede procesorde’ die nieuwe bezwaren toch buiten beschouwing laten.

Omgevingsrecht

In het omgevingsrecht zal de Afdeling bestuursrechtspraak de grondentrechter wel blijven hanteren. Bij omgevingszaken spelen de belangen van derden een belangrijke rol. Dat zijn zaken op grond van onder andere de Wet ruimtelijke ordening, de Wet milieubeheer, de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht, de Tracéwet, de Wet natuurbescherming en de Mijnbouwwet. Ook voor zaken waar de Crisis- en herstelwet op van toepassing is, zal de grondentrechter blijven gelden.

De bestuursrechter moet in die gevallen niet alleen waken over de (proces)positie van degene die (hoger) beroep instelt, maar ook over de positie van andere partijen en (derde) belanghebbenden, zoals vergunninghouders en degenen die om handhaving hebben gevraagd. Daar komt bij dat het in het omgevingsrecht vaker gaat om zaken met grote maatschappelijke belangen zoals infrastructurele projecten, woningbouw en energietransitie met korte wettelijke termijnen. In die zaken is een efficiënte rechterlijke procedure extra belangrijk. Alleen als is uitgesloten dat anderen worden benadeeld, kan de bestuursrechter een uitzondering maken en een nieuw bezwaar in hoger beroep toch inhoudelijk beoordelen.

Binnen het vreemdelingenrecht geldt het grievenstelsel dat uitgaat van een grondentrechter. Dat blijft onveranderd.

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven