In de NRC van zaterdag jl. kwam ik een 2 pagina’s groot stuk tegen over de sterren van de nieuwe “sharing economy”, Uber en Airbnb. Wat blijkt volgens de krant: dat zijn gewoon bedrijven!
‘Duhh, what else is new.’ Waar komt die verontwaardigde ondertoon vandaan? Iedereen wist toch al dat je moet betalen voor hun diensten? En dat ze op winst gericht zijn is ook voor niemand een verrassing. Nee, de verslaggevers storen zich aan het feit dat deze bedrijven zich profileren als kampioenen van duurzaamheid. Die ergernis impliceert dat je het dus eigenlijk niet kunt maken om daar geld aan te verdienen.
Als tegengeluid is zo’n stuk natuurlijk altijd welkom, maar is het niet een volstrekt achterhoede gevecht? Uber en Airbn faciliteren het delen van “resources” en hebben daar met behulp van technologie een extreem schaalbaar business model van gemaakt. Dat veroorzaakt enorme schade aan traditionele marktpartijen, maar de consument lijkt daar niet mee te zitten. De opkomst van dit soort bedrijven lijkt niet te stoppen.
Het massale succes doet vermoeden dat de deelnemers in dit model, consumenten en part-time producenten (verhuurders, chauffeurs) het idee hebben dat ze er beter van worden. Ze halen er waarde uit voor zichzelf. Anders zouden ze er niet massaal aan meedoen. Het is inherent aan ons economisch model dat de centrale partij die het geheel van de grond brengt daar zelf ook de vruchten van plukt.
Gedurende dit hele proces van “disruptie” van traditionele markten worden de mensen achter deze bedrijven dus stinkend rijk. Dat vind je misschien niet sympathiek, maar zo was het tijdens de Industriële Revolutie ook. Daar moeten we niet geheimzinnig over doen, maar het is ook weinig constructief om “tegen” te zijn. Wat overigens niet wil zeggen dat de waardering van deze bedrijven niet veel lucht bevat, maar dat is wat anders.
Wat ons calvinisten aan die nieuwe bedrijven natuurlijk tegen de borst stuit is dat de door deze ondernemers geleverde inspanning op een gegeven moment niet meer in een begrijpelijke relatie staat tot de opbrengsten.
Bottom line is echter dat het op grote schaal delen van resources niet van de grond te krijgen is zonder een sterke centrale partij. En eigenlijk geldt dat in meer of mindere mate voor elke samenwerking. 9 van de 10 keer strandt een initiatief als er niet iemand is die een (groot) eigen belang heeft bij het welslagen ervan.
Ik ben wel benieuwd naar nieuwe modellen in de juridische sector die net als Uber en Airbnb gebaseerd zijn op sharing. Natuurlijk is mijn eigen Netwerk van OndernemendeJuristen er een voorbeeld van, maar er is vast nog veel meer mogelijk. Ik kan er wel een paar verzinnen, maar wellicht staat er her en der in de markt ook al het een en ander in de steigers.
