Mensen die in Nederland verblijven hebben in ieder geval recht op onderdak. Dat geldt voor Nederlanders, maar ook voor vreemdelingen – of ze nu een status bezitten, daar nog naar op zoek zijn in een procedure of dat iedere kans daarop inmiddels is verkeken. Door het grote aantal aan asielverzoeken dat op dit moment wordt ingediend (in augustus 5358, 80% meer dan de 2992 in juli) is de vraag naar opvangplaatsen voor asielzoekers groter dan het aanbod. Daarom worden er op veel plaatsen nieuwe asielzoekerscentra opgetuigd, ook is het gevolg dat er nog eens kritisch naar bestaande plekken wordt gekeken.
Zo kon het gebeuren dat de bewoners van een gezinslocatie in Almelo werden gedwongen om te verhuizen naar een ander huis om plaats te maken voor asielzoekers. De voorzieningenrechter van de rechtbank Overijssel oordeelde op 9 september dat dit niet in strijd was met het door artikel 8 EVRM beschermde recht op woning. Een belangrijk onderdeel van de belangenafweging was dat de bewoners geen rechtmatig verblijfsrecht hadden in Nederland (zie voor een kritische bespreking C.H. Slingenberg, A&MR 2015-8). De onrechtmatig verblijvende vreemdelingen hadden recht op een huis, en dat werd ze elders geboden.
Uitgeprocedeerde vreemdelingen moeten het land verlaten, als dat niet lukt, mogen gezinnen in gezinslocaties verblijven. Dat is tijdelijk, ze moeten immers weg, bovendien duurt het hooguit tot het jongste gezinslid achttien is. Dat gezinnen die jarenlang op zo’n plek wonen zich daar na verloop van tijd desondanks thuis gaan voelen en er niet bij gebaat zijn om (regelmatig) van plek te veranderen is vanwege deze veronderstelde tijdelijkheid niet zwaarwegend.
Tijdelijkheid is een van de grootste problemen van het migratierecht. Dat de huidige vluchtelingencrisis niet wordt aangegrepen om de daarvoor bestemde Tijdelijke Beschermingsrichtlijn (2001/55) in werking te stellen, komt vermoedelijk door de angst dat de grote hoeveelheden tot het grondgebied toegelaten asielzoekers helemaal niet ctijdelijkc blijven. En dat we uitgeprocedeerde vreemdelingen van hot naar her mogen verplaatsen, komt vanwege hun vermeende tijdelijke aanwezigheid. Toch zijn het net mensen: geef ze een huis en wat tijd en het wordt thuis. En waar je thuis bent, wil je blijven.
