200 toehoorders, ongeveer de helft vrouwen. Maar twee dragen een hoofddoek. Dat is mijn gehoor op de internationale conferentie over online geschilbeslechting in Istanbul, eind februari. Turkije krijgt geld van de Britse ambassade om alternatieve geschilbeslechting op te zetten. Er zijn trainingen voor mediationtrainers en voor mediators, en dus ook conferenties zoals deze. Italië en Griekenland lijken erg op Turkije zeggen ze zelf, en daarom helpen ze Turkije bij de trainingen.
In Italië hebben ze veel geëxperimenteerd met het soort mediation model: wel of niet vrijwillig? Helemaal vrijwillig werkt niet, maar helemaal verplicht ook niet. Daarom hebben ze nu een model waarbij de partijen bij een geschil verplicht worden één sessie bij te wonen waarin wordt uitgelegd wat mediation inhoudt. Daarna kunnen ze zelf kiezen wat ze willen. Ongeveer de helft kiest voor mediation, de rest opteert toch voor de rechter.
In Griekenland voeren ze nu gesprekken met de bankensector. Veel mensen hebben onoverkomelijke schulden, en misschien is mediation een manier om ze uit de schulden te helpen. Belangrijke overweging: de gerechten werken niet zo goed, en dan is mediation een alternatief. Ik word daar altijd een beetje verdrietig van. Want tenslotte kan mediation alleen maar effectief zijn als een goed werkende rechtspraak op de achtergrond een geloofwaardige dreiging oplevert.
Mijn verhaal gaat onder meer over de manier waarop gerechten in Europa experimenteren met digitaal communiceren met partijen en de rest van de buitenwereld. Het gaat ook over de voorwaarden die online geschilbeslechting mogelijk maken. De lastigste is die van de digitale identiteit van de procespartijen. Hoe weet je wie er toegang krijgt tot het procesdossier? Ik heb daar nog nergens een goede oplossing voor gezien. Maar enfin, bij vrijwillige geschilbeslechting is dit minder belangrijk.
Zoals altijd is de Rechtwijzer uit elkaar weer het meest aansprekende voorbeeld van ODR. Modria, de bouwer, is gevraagd om een demo te geven. We krijgen een paar screenshots te zien van het prototype dat nu wordt gemaakt voor Engeland. Ook Modria heeft nog geen oplossing van het probleem van de verwerende partij en diens digitale identiteit.
Telkens als ik op Schiphol zit te wachten op mijn vlucht naar weer een meer of minder ver land vraag ik me af waarom ik dit eigenlijk doe. Het vliegen is geen pretje, en de reis moet altijd naast het gewone werk heen gedaan worden. Maar elke keer ben ik, zodra ik aangekomen ben, weer blij dat ik toch weer een uitnodiging aangenomen heb. De leukste momenten zijn de informele gesprekken. Zo hoor ik nu weer dat het mediationproject overweegt om een app te ontwikkelen voor de Syrische vluchtelingen, zodat ze toegang krijgen tot de voorzieningen die er voor hen zijn. Ze hebben allemaal een smartphone, en zo wordt het leven een stuk eenvoudiger voor die 2 miljoen vluchtelingen die Turkije herbergt.
Iemand anders vertelt dat werken als journalist eigenlijk onmogelijk is geworden. Een familielid van haar, een leidinggevende bij een krant, zit in de gevangenis. Zij is dus maar communicatie gaan doen voor Pepsi Cola Genoeg reden voor treurigheid, maar de mensen die ik spreek hebben veel ambitie om van Turkije een modern land te maken. Daarmee heb ik meteen een antwoord voor degene die, toen ik van mijn reis vertelde, zei: O, maar Turkije is nu toch een heel fout land waar je niet meer heen gaat? Jawel dus, juist nu.
