Om een misdrijf op te lossen mag de politie als laatste redmiddel verdachten met een verzonnen buit confronteren. Dat blijkt uit een arrest van het Gerechtshof Amsterdam. Het hof is, anders dan de rechtbank eerder, van oordeel dat het louter meedelen van een fictieve buit in het verhoor geoorloofd is en dat het een eigen keuze van verdachten is om dit later onderling te sprake te brengen. Het arrest zorgde op Twitter voor verontwaardiging onder strafrechtadvocaten.
De zaak draaide om een overval in een woning. Toen het verhoor van de twee verdachten niets opleverde, besloot het Openbaar Ministerie de zogeheten ‘ruisstrategie’ toe te passen. Met toestemming van de zaaksofficier vertelde de recherche aan twee verdachten dat er, naast de werkelijk weggenomen buit, ook een enveloppe met een geldbedrag van ongeveer 1.200 euro was gestolen. Het noemen van deze fictieve buit had als doel een gesprek tussen de beide verdachten over de overval op gang te brengen en dat gesprek op te nemen. Dat gebeurde in de hal van het politiebureau en in de taxi waarin de verdachten naar huis werden gebracht, met een politieagent als taxichauffeur. De gesprekken zijn later als bewijsmiddelen gebruikt.
Het hof zegt dat op geen enkele wijze is gebleken dat de keuze- en verklaringsvrijheid van de verdachte onder druk is komen te staan. “Het is de verdachte die er uiteindelijk voor kiest om de fictieve buit – nadat het verhoor was beëindigd – ter sprake te brengen,” oordeelt het hof. “Van een vormverzuim c.q. strijd met artikel 29 van het Wetboek van Strafvordering (Sv) is dan ook geen sprake.”
Het hof is voorts van oordeel dat ook overigens geen sprake is geweest van schending van de beginselen van een behoorlijke procesorde. De politie mag niet specifiek in de wet geregelde opsporingsmethodes inzetten indien zij geen disproportionele inbreuk maken op grondrechten van burgers en niet zeer risicovol zijn voor de integriteit en beheersbaarheid van de opsporing. “Ook deze toets kan de inzet van het onderhavige middel doorstaan. Uit het dossier volgt dat het onderzoek naar de woningoverval vast was gelopen en dat dit tactische plan in het kader van de waarheidsvinding is ingezet als laatste redmiddel. Gelet op de ernst van het feit, een woningoverval gepleegd in de avonduren, waarbij de bewoners zijn bedreigd, en de zeer beperkte misleiding, namelijk een enkele aan het strafbare feit gerelateerde mededeling over een fictieve buit, komt het hof tot het oordeel dat het Openbaar Ministerie bij het inzetten van deze methode de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit op een juiste wijze in acht heeft genomen.”
Op Twitter vestigde advocaat Max den Blanken (JSTW Advocaten) aandacht op dit arrest, waarop advocaat Jan Vlug (Vlug Huisman Maarsingh Strafpleiter) tweette: “Wéér een goede reden om je cliënt te laten zwijgen.”
