De recessie zal de grote juridische organisaties hard raken. Een groot aantal advocatenkantoren koos een tijd geleden voor de strategie om met name te focussen op banking en M&A zaken. De secties personen- en familierecht en insolventierecht werden buiten de deur gezet. De sectie arbeidsrecht mocht blijven, niet zo zeer als een zelfstandige praktijk, maar meer als een afgeleide praktijk die men kon gebruiken in het M&A werk. De focus op M&A en banking & fi nance heeft de grote advocatenkantoren kwetsbaar gemaakt. Persoonlijk geloof ik in de kracht van full service firms. Dat zie je nu ook. De kantoren in de middenmoot die altijd hebben vastgehouden aan een bredere praktijk doen het relatief beter. Natuurlijk hebben ook zij last van de recessie, maar hun arbeidsrecht en insolventierechtsecties vangen voor een groot gedeelte de daling in omzet bij de M&A en bankingsecties op.
Wat is er voor nodig om de recessie te overleven? In Het Financieele Dagblad van 20 maart voorspelt Gerard Tanja (van Temporal Tanja Consulting) dat de kans aanwezig is dat kantoren uit elkaar zullen vallen. Dat zou goed kunnen, de recessie zal nog wel even duren. Mijn inschatting is dat het dieptepunt nog niet is bereikt. Op dit moment wordt nog een deel van de omzetdaling gecompenseerd door werk met betrekking tot herstructureringen. Deze werkzaam heden houden op een gegeven moment op en de kans is groot dat dan de banking & fi nance en M&A praktijken nog niet zijn hersteld.
Veel kantoren hebben als eerste logische reactie te snijden in de kosten en in het personeel. Dat zie je ook gebeuren, op allerlei creatieve en minder creatieve manieren. Wellicht is dit niet te vermijden, toch zou ik willen pleiten voor in eerste instantie een andere aanpak.
Als ik kijk naar de markt van de juridische dienstverlening, dan verwacht ik dat daar een verschuiving zal optreden. Juridische adviesbureaus (met bijvoorbeeld hbo-juristen), rechtsbijstandjuristen en actievere bedrijfsjuridische afdelingen zullen werk van de advocatuur ‘afsnoepen’.
Als de grotere advocatenkantoren willen overleven dan zullen zij naar mijn mening moeten innoveren. Dat wil zeggen nieuwe diensten, concepten en producten bedenken. Hoe je moet innoveren en wat dat precies inhoudt is nog relatief onbekend. Innovatie is een breed begrip en kan de inhoud van het juridische vak, de dienstverlening en de organisatie raken. Het kost tijd dit handen en voeten te geven. In de praktijk wordt echter te weinig in innovatie geïnvesteerd. In goede tijden is er namelijk te weinig tijd en noodzaak om met innovatie bezig te zijn. In economisch slechte tijden moet er worden bespaard en heeft men geen geld voor innovatie.
Het is belangrijk dat de eigenaren/partners van juridische organisaties zich in deze tijd echte ondernemers tonen en investeren in hun eigen organisatie. Als zij bijvoorbeeld genoegen nemen met een lager of helemaal geen winstdeel of zelf geld stoppen in hun organisatie, dan kan een team van juristen worden vrijgesteld om exclusief bezig te zijn met innovatie en productontwikkeling en hoeven er minder mensen af te vloeien. Dit zal op de langere termijn leiden tot een sterkere en stabielere organisatie, die bestand is tegen concurrentie.
Mr. M. van de Griendt is adviseur bij Dialogue Coaching & Consultancy.
