Diep is de zee, koud is het recht

'Zoekend kijken onder water door vrijwilligers’ is duikarbeid in de zin van de Arbeidsomstandighedenwet, volgens de rechtbank Oost-Brabant. Boete: 1.200 euro. De zaak? Vrijwilligers doken in de Oosterschelde naar het lichaam van een meisje dat zelfmoord pleegde − haar ouders wilden graag duidelijkheid over haar lot. De minister vond het 'werk'. Advocaat Jurjen Boorsma schrijft erover in zijn column 'Arrest van de maand'. “Had de minister dit nou niet gewoon kunnen gedogen, net als coffeeshops en geluidshinder van Schiphol?”

Delen:

Depositphotos_53942353_S-duiker-9f1c5c56
foto: Depositphotos

Het verloren meisje heet Diana Schmitz, pas 24 jaar als ze op 13 januari 2019 op de Zeelandbrug loopt.  Ze luistert naar Breng me naar het water van Marco Borsato en ze heeft gegoogeld op ‘van de brug springen’. Ze heeft een schattige peuter, Enzo, die door haar ouders wordt opgevoed. Want Diana heeft ook borderline, drugsverslaving, foute verslaafde vriendjes, een keer een zelfmoordpoging, een geschiedenis van kliniek in, kliniek uit, steeds terugval.
Wandelend in de wind stuurt ze haar moeder een lang bericht. Ze is doodongelukkig. De ellende houdt niet op. Ik hou van jullie. Zorg goed voor Enzo. “Nu heb ik rust. Love you.” Ze drukt op send.

Drijfzand

Haar vader rijdt meteen naar haar huis, haar auto wordt gevonden bij de brug, op het asfalt liggen haar bril en telefoon. Diana is weg en blijft weg. Onder de brug ligt drijfzand en er is een sterke stroming. De politie denkt dat haar lichaam in het zand is gezogen en daarin vastzit. “Een vreselijk idee, dat mijn mooie kind daar ligt. Dit tergt me elke dag”, zegt haar moeder Mariola in Margriet. Er wordt gezocht met boten, een helikopter die een infraroodscan maakt en met duikers. Geen resultaat. Het nooit afscheid hebben kunnen nemen maakt het voor de familie nog zwaarder, vertelt moeder. Misschien kan een onderwaterrobot haar lichaam terugvinden, maar dat kost een ton. Geld dat ze niet hebben. “Door de instanties voelen we ons in de steek gelaten, zij doen nu niets meer om Diana te vinden.”

Proces-verbaal

De juridische afloop van het verhaal staat in ECLI:NL:RBOBR:2022:3932. De non-profitstichting SIGNI Speurhonden is een vrijwilligersorganisatie die gratis en op verzoek van de nabestaanden op 2 februari 2019 nog eens met sonar en twee vrijwillige duikers zoekt in het water onder de brug. Ze doen hetzelfde op 16 februari en ze dreggen op 3 maart. Het levert niks op − behalve een proces-verbaal van brigadier Van der Vegte en een boeterapport van de Arbeidsinspectie. Verwijt: helpen is werk. U hebt duikarbeid verricht zonder schriftelijke werkinstructie en zonder arbeidsgezondheidskundig onderzoek en zonder certificaat duikarbeid. 12.000 euro boete, later gematigd tot 4.800 euro, nog steeds fors voor een vrijwilligersclub met een jaarresultaat van maar liefst 1.744 euro. Beroep volgt.

Wetgever aan zet

De rechter buigt zich over de vraag of ‘zoekend kijken onder water door vrijwilligers’ nu duikarbeid is in de zin van de Arbeidsomstandighedenwet. Waarin verschilt kijken naar onderwaterdieren op de bodem van kijken naar een stoffelijk overschot op diezelfde bodem? De rechter: “Zodra op aangeven van een tijd en locatie door een organisatie gericht gezocht wordt naar een object of lichaam, is sprake van arbeid.” De stichting is als overtreder verantwoordelijk: het zijn geen particuliere zoekacties van particuliere vrijwilligers. Verder kent de regelgeving geen uitzondering en zijn er geen bijzondere omstandigheden waarom het besluit van de Arbeidsinspectie onredelijk is. Wel verlaagt de rechter de boete naar 1.200 euro.
Het is niet de uitspraak waar betrokken vrijwilligers en duikverenigingen op zitten te wachten, realiseert de rechter zich. Maar ja. Pontius Pilatus. Maarten Luther. Ik was mijn handen in onschuld. Hier sta ik, ik kan niet anders. De wetgever is aan zet.
En de rechter, hij ploegde voort.

Dura lex sed lex

Dus we hebben een meisje dat verloren raakte in het leven, en toen verloren op een brug. Daarna een brigadier die zich verliest in een proces-verbaal, een minister die zich verliest in een boete en een rechter die gaat duralexsedlexen en vol begrip nog steeds 1.200 euro de juiste straf vindt voor deze goedbedoelde duikactie. Had de minister dit nou niet gewoon kunnen gedogen, net als coffeeshops, geluidshinder van Schiphol of gifrook uit fabrieksschoorstenen in IJmuiden?
Kleine Enzo denkt dat zijn moeder op vakantie is en ooit terugkomt. Kennelijk kan dat alleen met schriftelijke werkinstructie.
Diep is de zee. Zwart het gemis. Koud is het recht.

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven