De afgelopen weken heeft Nederland kunnen kijken in de ziel van een aantal rechters. De serie heeft heel wat tongen losgemaakt.
Voor degenen die veelvuldig met de rechtspraak te maken hebben betrof het vaak een bevestiging van het beeld dat men al heeft, maar ik kreeg de afgelopen weken wisselende reacties van mijn cliëntèle. Een aantal was zelfs met stomheid geslagen. De first-offenders leg ik altijd uit dat de rechtspraak in zekere zin een loterij is. Waar een verdachte bij de ene rechtbank met een werkstraf fluitend naar huis fietst, houdt een andere rechtbank voor nagenoeg dezelfde feiten de verdachte tot aan de zitting in voorlopige hechtenis en moet deze zelfs na de zitting nog een tijdje binnen blijven. Dit verschil valt niet uit te leggen en dat gold eigenlijk ook voor de deelnemende rechters. Dat lag hem niet zozeer aan de uitleg die zij gaven, maar meer aan de verschillende wijze hoe zij over bepaalde zaken dachten. Rechters zijn ook mensen en het is dus vaak maar net wie de verdachte treft en ik welke combinatie. Als er geen eenparigheid van stemmen is, kan iemand door de ene combinatie keihard veroordeeld worden en als de combinatie anders was samengesteld, worden vrijgesproken. Het verschil tussen 18 jaar gevangenisstraf en vrijheid is soms één rechter en derhalve flinterdun. Nu valt de rechtspraak niet vast te omlijnen. En dat is maar goed ook. Het taakstrafverbod is een goed voorbeeld waartoe regulering kan leiden. Rechters dienen niet aan handen en voeten gebonden te worden, maar het kan altijd twee kanten op en dat kan ook in het nadeel van de verdachte uitpakken.
