Gezag is een groot goed. Wat zou gebeuren als politie, justitie en aanverwante ordehandhavers als bij toverslag verdwenen? De schattingen lopen uiteen, maar in ieder geval het openbare leven zou er onder lijden. Toch blijft het een intrigerende vraag. Niet alleen criminologen zouden het antwoord graag willen weten. Maar empirische wetenschap kent ook hier grenzen. Proefondervindelijke vaststelling door daadwerkelijke afschaffing van het gezag ligt immers niet voor de hand.
Hoe vaak het ook lijkt dat gezagsdragers er niet zijn als ze er moeten zijn. Nog steeds worden overtredingen begaan en zelfs misdaden gepleegd die bij aanwezigheid van voldoende politie hadden kunnen worden voorkomen. Anderzijds is te veel gezag natuurlijk ook niet goed en hoe dan ook duur.
Ongehoorzame burgers en andere ingezetenen uiten vaak omgekeerde klachten, ook als ze er eigenlijk gloeiend bij zijn. “Waarom ik wél en al die anderen niet” denken en zeggen nogal wat overtreders die tegen de lamp lopen. Op zich is dat een verkeerd beroep op gelijkheid. De gezagsdrager kan immers antwoorden dat die anderen ook straf verdienen en dus ten onrechte vrijuit gaan, dat de overheid niet alle misstanden kan aanpakken en zo meer.
Zover komt de gedachtewisseling niet altijd. Nogal wat boze rechtsgenoten geven onbekommerd uiting aan hun verontwaardiging, ook tegen agenten en andere gezagsdragers en/of hulpverleners persoonlijk. Die worden bij gelegenheid onheus bejegend, uitgescholden of zelfs mishandeld. Zo leidt verontwaardiging tot de gevolgen van een andere, stilzwijgender drogredenering: verwarring van personen en zaken. Eigenlijk komt dat neer op het argumentum ad hominem: op de man spelen in plaats van ad rem de zaak aanpakken.
Het gaat immers niet om de persoon van de agent, maar om de zaak, hoe verkeerd de agent die ook aanpakt. Er is geen persoonlijke onenigheid, tenminste, die hoort er niet te zijn. Verontwaardiging mag dan ook alleen zijn gericht op vermeende of zelfs echte feilen in aanpak van verboden en strafbare feiten. Dat is echt iets anders dan het uitschelden van de agent, in persoon.
Ook agenten en andere gezagsdragers moeten dat weten. Zij hebben er immers niets mee te maken. Tenminste, niet in persoonlijke zin. Zij zijn er zelf niet bij. Hun persoon en hun persoonlijke belangen mogen niet op het spel staan, tenzij hun lijf en goed direct worden bedreigd. Afgezien daarvan moeten zij kunnen denken en zeggen: het gaat niet om mij, het gaat om mijn publieke taak. Dat moet hen immuun maken voor persoonlijke belediging.
Dat had je gedroomd, zal hierop het antwoord zijn: agenten en andere ambtenaren zijn niet van staal, tenminste, niet in dit opzicht! Bovendien is het niet goed voor het bevoegd gezag als diens vertegenwoordigers straffeloos kunnen worden uitgescholden! Anderzijds: als het gezag al kan worden beledigd door woorden als ‘kwajongen’, dan kan het echt niet veel voorstellen. Echt gezag moet voor dergelijke niet ter zake doende bijkomstigheden volstrekt ongevoelig zijn.
Anders ook hier de rechtswerkelijkheid: zelfs ‘kwajongen’ kost 650,-, mét justitiële documentatie. Hoe dat ‘kwajongen’ verboden en strafbaar is in enige rechtszekere uitleg van artt. 266 en 267 Sr. (over belediging van ambtenaren in functie) wordt er niet bij verteld.
Bovendien: kan de kostbare werktijd van politie en justitie niet beter worden besteed? Te veel onomstreden ernstige misdaad blijft nog steeds ongemoeid: “komen we niet aan toe”. Eens te meer reden om woordelijk ongehoorzame burgerij te behandelen volgens het beginsel: schelden doet ambtelijk geen pijn.
Er is een begin mee gemaakt. Derksen – geen kwajongen – beticht de magistratuur van leugens in de zaak van moordenaar (?) Louwes. Een dergelijke beschuldiging is in meerdere opzichten niet gering, voor de eer en goede naam van betrokken leden van de magistratuur en natuurlijk ook voor de zaak zelf. Maar hier laat justitie zich kennelijk niet beledigen en doet tegen Derksen dan ook: niets. Laat die kwajongens-roepers dan ook met rust. – Of wordt Derksen ongemoeid gelaten omdat hij gelijk heeft?
