“Everybody needs help sometimes, Peter, even Spider-Man.”
Op deze plaats schreef ik in 2008 eens een stukje met de titel “bedrijfsjurist wordt manager”. Het eindigde met de constatering dat het tijd was dat de manager Legal affairs z’n eigen gespecialiseerde adviseur zou krijgen.
Niet dat iedereen nou “aan de consultant” moet, maar wel omdat het past bij de professionalisering van de juridische afdeling in de organisatie. In steeds meer organisaties wordt die afdeling namelijk niet zozeer vanuit de juridische discipline gemanaged, maar bedrijfsmatig ingericht en beoordeeld. En aangezien de meeste juristen die bagage van huis uit niet mee hebben gekregen kunnen ze soms wel wat hulp gebruiken.
INSEAD, of een andere MBA helpt je daarbij wel wat. Vooral in het beter begrijpen van je interne klanten, “de business”. Maar de vertaalslag van MBA-stof naar de juridische functie is niet zomaar gemaakt. Daar kent ons vak toch net teveel eigenaardigheden en gevoeligheid voor.
Bij wie kun je als juridische manager terecht voor raad en daad bij organisatorische vraagstukken?
“Uitgevonden” in de VS
Het zou voor de hand liggen, maar ik heb nog nooit van een Manager Legal gehoord dat het Nederlands genootschap van Bedrijfsjuristen hem geholpen heeft bij dit soort vragen. In de VS wordt al wel onderkend dat het managen van een juridische afdeling een vak is, en dat je daar soms best wat hulp bij kunt gebruiken. Bij de Association of Corporate Counsel kun je dan ook terecht voor allerlei knowhow. De Nederlandse topondernemingen sturen hun legal managers ook naar de VS op cursus. Een enkele General Counsel is ook aangesloten bij de Amerikaanse General Counsel Round Table, maar voor de meesten is de memberfee van ruim USD 30.000 een beetje te gortig.
Er zijn in de States ook consulting boutiques die zich helemaal op “Law department management” richten. Van oudsher waren er Hildebrandt en AltmanWeil. Inmiddels zijn er tientallen, veelal kleine firma’s, die zich op dit terrein begeven. En ze schrijven, onderzoeken en bloggen er lustig op los. Zelf vind ik Reese Morrisson’s blog een van de interessantste.
Brevet van onvermogen?
De Nederlandse markt is misschien te klein voor dit soort consultancy. De behoefte aan ondersteuning op dit gebied is er wel, maar grotendeels latent. Maar ik denk ook dat in veel organisaties de professionaliseringsslag nog moet komen. Legal Management als “vak” is bij ons nog niet onderkend is. We zijn gewend om deze rol nog vooral vanuit het juridische te benaderen. En daardoor maak je, als hoofd juridische zaken, je natuurlijk kwetsbaar als geld uitgeeft aan een adviseur om je te helpen. Het wordt gezien als een brevet van onvermogen, hoewel het in feite het tegendeel is. Juist de goede legal manager laat zich professioneel adviseren en begeleiden.
Aan je vaste advocatenkantoor heb je wat dit betreft weinig. Die weten er nog minder van dan jij zelf. Het managen van een juridische afdeling is namelijk iets heel anders dan het runnen van een advocatenkantoor. Ook de Angelsaksische consultants maken hierin een duidelijk onderscheid.
Niet dat je helemaal niets hebt aan je huisadvocaat. Je kunt als juridische afdeling wel zinnige informatie opdoen bij grote advocatenkantoren als het gaat om automatisering en dossiermanagement. Zou echter niet naar ze luisteren als het gaat om het organiseren en sturen van je afdeling of het managen van mensen.
Wat is er dan in NL op dit gebied?
Om eerlijk te zijn, er is in Nederland nog weinig aanbod qua managementconsulting voor de juridische markt. Dat neemt niet weg dat er al veel meer gebeurt dan in 2008. Je hebt Gerard Tanja, Adriaan Krans van Boer & Croon, mede blogger Ad Kil (al een tijdje niets van gelezen trouwens), Rob van Otterloo (UvA), en vast nog anderen die ik niet ken of over het hoofd gezien heb (sorry). Ze richten zich allemaal vooral op de advocatuur.
Zijn er hier dan geen consultants voor juridische managers? Nou, ik weet dat het bureau Baskerville actief is op dit gebied. Maar dat is een detacheringsbureau en hoewel er ook slimme mensen werken, hebben ze toch de schijn tegen dat hun consultancy vooral bedoeld is om hun bemiddelingsbusiness te versterken. En dan is er Bernadette van Leeuwen die een boekje over bedrijfsjuristen heeft geschreven en een adviesbureau is gestart. Het zou mooi zijn als het haar lukt om daar een succes van te maken.
De aandacht voor deze materie en de behoefte bij organisaties groeit, maar veel aanbod is er dus nog niet. Althans niet in bureauvorm.
Waarom dit stukje?
Dit stukje komt voort uit het feit dat ik van de week weer eens werd gevraagd om mee te denken over de inrichting van een juridische afdeling. Was voor het eerst sinds lange tijd en ik merkte dat, hoewel ik me inmiddels helemaal op het OJ netwerk en LawyerLink richt, m’n handen begonnen te jeuken om ermee aan de slag te gaan.
Bovendien, er is weinig geinstitutionaliseerd aanbod, maar er zijn natuurlijk wel degelijk mensen in Nederland die er wat van weten, visie hebben en die je als juridisch manager verder kunnen helpen. In ons netwerk kan ik er zo (minstens) 10 aanwijzen die hun management- en inhoudelijke ervaring bij verschillende bedrijven, om weten te zetten in concrete praktische management advisering en echte toegevoegde waarde. Maar ja, het feit dat ik ze ken daar kunt u ze natuurlijk niet aan herkennen. Ook hier is veel kaf tussen het koren.
Ik was vroeger nooit zo van de “clubjes”, maar misschien is het toch een idee om eens een groep van die zelfstandige adviseurs bij elkaar te brengen. Al was het maar om Legal managers te helpen om wat makkelijker hun weg te vinden op dit gebied.
