De levenslange gevangenisstraf in Nederland is een zeldzaam fenomeen. Op social media blijkt dat mensen ook uiteenlopende gedachtes hebben over de levenslange gevangenisstraf in Nederland. Sommige mensen beweren dat levenslang ook echt levenslang is, terwijl een andere groep beweert dat je met goed gedrag na acht, tien of twaalf jaar weer vrij kunt komen. Hoe zit dat nu precies?
Tot voor kort was levenslang écht levenslang in Nederland. Gevangenen die levenslang moesten zitten, hadden geen uitzicht op vrijlating. De enige mogelijkheid was gratieverlening door de koning, maar dit gebeurde slechts zelden. De wet voorzag dus nergens in de mogelijkheid om na een aantal jaar vrij te komen als de gevangene goed gedrag vertoonde. Waar mensen dit vandaan halen, is mij een raadsel.
Door bepaalde regelgeving vanuit Europa moest ook het Nederlandse stelsel worden veranderd. Het Europees Hof eist namelijk dat veroordeelden na uiterlijk 25 jaar een herbeoordeling van hun straf dienen te krijgen.
In Nederland is momenteel een nieuwe regeling van toepassing. Pas na 25 jaar is het mogelijk om re-integratieactiviteiten te starten, maar dit gebeurt pas na positief advies van het Adviescollege levenslanggestraften en de minister van Justitie en veiligheid. Indien het Adviescollege een negatief advies uitbrengt, zal de minister dit altijd opvolgen, terwijl de minister een positief advies van het Adviescollege opzij kan schuiven.
Na twee jaar vindt vervolgens een herbeoordeling plaats via de gratieprocedure. Dat betekent dat een levenslang gestrafte na 27 jaar mogelijk vrij kan komen. Hoe groot de kans op vrijlating is, valt voor nu nog niet te zeggen. Er zijn kritische geluiden die aangeven dat het onmogelijk is om na een gevangenisstraf van 25 jaar in twee jaar tijd te re-integreren, wat dus op den duur zou inhouden dat een levenslange gevangenisstraf in het gros van de gevallen nog steeds levenslang is. Echter, de nieuwe procedure heeft tot op heden nog niet plaatsgevonden, dus tot die tijd is het vooral afwachten.
Wat wel met zekerheid kan worden gezegd, is dat door Europese regelgeving levenslang in Nederland niet altijd meer levenslang hoeft te betekenen, al is de gratieprocedure erg zwaar. Ook is het een fabeltje dat levenslang gestraften na bijvoorbeeld 12 jaar kunnen vrijkomen als ze goed gedrag vertonen.
