‘Wat!?? Dat meen je niet! Dat had ik nou nooit gedacht. Ik vind jou helemaal geen juristen type’
Mensen zeggen dat vaak tegen me. En nu ik de laatste tijd m’n baard heb laten staan, lijkt het alleen maar toe te nemen. Juristen horen kennelijk geen baard te hebben.
Mijn juristen
Eerlijk gezegd weet ik niet precies wat ze daar nu mee bedoelen, maar waarschijnlijk willen ze iets aardigs zeggen. Dat geeft dan een inkijkje in hun beeldvorming over juristen. Als ze een compliment proberen te maken door te zeggen dat ik geen jurist lijk, is die kennelijk niet zo positief. Ik merk vaak dat me dat een beetje irriteert. We hebben het hier wel over “mijn” juristen namelijk.
Ken je dat? Over je geliefde mag je zelf kritisch zijn. Geen enkele relatie is alleen rozengeur en maneschijn. Maar wee degene die laat doorschemeren dat hij je vrouw eigenlijk maar een vervelend mens vindt. Dat kan het instant einde van vriendschappen betekenen.
Nou zo diep zit het bij mij niet, maar ik hou wel van juristen!
Juristen zijn net mensen, je hebt ze in allerlei soorten en typen. De een ligt je meer dan de ander en een goede eerste indruk staat niet garant voor een langdurige relatie, maar algemeen gesproken ben ik gewoon een liefhebber.
Ik zal je nog sterker vertellen, onze beroepsgroep vormt al jaren een van mijn belangrijkste bronnen van inspiratie. (thx Ernest)
Waar dat vandaan komt? Geen idee. Het is niet iets wat ik van huis uit heb meegekregen. Ik ben er waarschijnlijk ingerold omdat ik op de middelbare school een wat ouder vriendinnetje had die al Rechten studeerde. Op m’n 17e trok ik zo ongeveer bij haar in. Ik maakte het uit (en zij haar studie niet af). Maar het zou best kunnen dat daar de basis is gelegd voor het feit dat juristen me blijven intrigeren. Voer voor psychologen?
Pikorde
Onze beroepsgroep is vol van interessante tegenstrijdigheid. Dat merk je al helemaal in het begin. Tenzij je uit een juristenfamilie komt denkt iedereen namelijk dat je niet weet wat je wilt worden, als je vertelt dat je Rechten gaat studeren.
Zodra je echter je bul op zak hebt en kunt zeggen dat je “jurist” bent, stijg je op onverklaarbare wijze reden enorm in de pikorde. Dan komen mensen je op verjaardagsfeestjes ineens om raad vragen. Gek toch? Zou dat voor mensen die geschiedenis of bedrijfseconomie gestudeerd hebben ook zo werken? Vast niet.
Ook zo’n rare omslag kan zich voordoen als je als jurist van baan wisselt. Wordt je door een bedrijf als advocaat ingeschakeld, dan heeft alles wat je zegt en adviseert extra gewicht. Vaak is het zelfs zo dat hoe hoger je uurtarief, hoe beter managers naar je luisteren.
Verruil je echter je toga voor een baan als bedrijfsjurist, dan verlies je die vanzelfsprekende geloofwaardigheid. Ineens ben je niet meer die high end adviseur, maar die lastige vent van JZ die altijd van die kritische vragen stelt en over risico’s zeurt. Hoe komt dat nou?
Black box en magiërs
Nog zo iets. In de meeste bedrijven wordt gewerkt met budgets en strikte begrotingsdiscipline. Tot voor kort had bij de meesten JZ daarin een comfortabele uitzonderingspositie. Tja want juridische kosten die kun je niet voorspellen en een advocaat voor een procedure kost nu eenmaal wat het kost.
De toenemende professionalisering van de juridische functie en de noodzaak tot bezuiniging verandert dat de laatste jaren in een snel tempo. Maar jaren was de Juridische afdeling in organisaties een soort “black box” en advocaten en bedrijfsjuristen een soort magiërs die dingen deden die men in de rest van het bedrijf niet snapte. ‘Hoe ze het doen en wat ze precies doen weten we niet, maar we hebben ze nodig, dus laat ze hun gang maar gaan’. Dat leek men in veel bedrijven te denken.
Onnavolgbaar?
De ene klant denkt dat advocaten de beste juristen zijn, de andere denkt dat 1 advocaat op de bodem van de oceaan het begin van een oplossing vormt. De één is inhoudelijk een superieur jurist, maar kan geen klanten vinden. De ander is op z’n hoogst inhoudelijk middelmatig, maar iedereen die hij ontmoet vertrouwt hem graag hun zaak toe.
En dan heb ik het nog niet eens over het wezen van de jurist. Je zou het niet zeggen als je naar de sterspelers uit ons vak kijkt en je kunt je afvragen hoeveel beginnende rechtenstudenten zich ervan bewust zijn, maar we zijn uit de aard van ons vak “ondersteuners”. Het draait natuurlijk nooit echt om ons. Niet dat juristen niet af en toe best belangrijk zijn, maar in de kern zijn we altijd flankerend, beschermend, faciliterend, waarschuwend. Kortom: dienstbaar.
Zou dat de reden zijn dat er weinig echte CLO’s in executive boards te vinden zijn? Na Wakkie en Ahold hoopt we er als juristen op, maar die trend is nooit echt van de grond gekomen in de bestuurskamers van het Nederlandse bedrijfsleven.
Het zijn het soort ingrediënten wat zorgt dat juristen me blijven boeien. Er zijn er meer, maar een complete analyse heb ik nog nooit gemaakt. Komt er wellicht nog eens van. Ooit, als mijn fascinatie pathologische vormen aanneemt. Voorlopig houd ik het op liefde. Raar?
