Marlies van Eck over de Hermesdorf-prijs voor onderzoek naar algoritmes

Mr. van de week is Marlies van Eck, docent Belastingrecht aan de Radboud Universiteit en adviseur bij Hooghiemstra & Partners. Ze kreeg de Hermesdorf-talentprijs voor haar juridisch onderzoek naar het gebruik van technologie door de overheid. De prijs is vernoemd naar de man die in de Tweede Wereldoorlog rector magnificus in Nijmegen was. Hij weigerde de studenten een loyaliteitsverklaring aan de Duitse bezetter voor te leggen, wat leidde tot sluiting van de universiteit.

Delen:

Marlies van Eck over de Hermesdorf-prijs voor onderzoek naar algoritmes - Mr. online
Marlies van Eck

Deze rector magnificus durfde zijn nek uit te steken. Om diezelfde reden heeft u deze prijs gekregen. Kunt u dat toelichten?

Oei, dat is lastig. Ik leef in veiligheid en wat Bernhard Hermesdorf deed had ik misschien niet gedurfd. Maar het is wel een geweldige erkenning voor het tegen de stroom inzwemmen en het brengen van ongemakkelijke boodschappen.

U trok al in 2018 met uw proefschrift aan de bel: pas op met geautomatiseerde besluitvorming, we kennen de achterliggende algoritmes niet. Is het proefschrift in Den Haag niet opgemerkt?

Hahaha, nou dat zou je niet zeggen hoor. Er werden al heel snel Kamervragen gesteld over mijn proefschrift. Ik ben overal uitgenodigd, ministeries, uitvoeringsinstellingen, noem maar op. Ik mocht zelfs bij de koning en koningin op het Paleissymposium komen. Maar goed, dat is natuurlijk iets anders dan het opvolgen van mijn aanbevelingen. Helaas zie ik daar weinig enthousiasme!

Met de kindertoeslagenaffaire kreeg u gelijk. Maar dat had u, gezien de ellende, vast liever niet gehad.

Nee, dat is echt heel erg. Het erge is ook dat het zelfs voor mij niet is voor te stellen hoe alles met elkaar verweven is. Dat iemand die werkt en wordt geconfronteerd met loonbeslag, zijn baan makkelijk om die redenen kan verliezen. En dan heb je dus al schulden. Vervolgens verlies je je inkomen. Je kunt je huur of hypotheek niet meer betalen. Je verliest je huis. Verlies je je huis, dan worden je kinderen misschien wel uit huis geplaatst. Dat is niet de dienende overheid die ik dacht te hebben.

Algoritmes hebben ook voordelen. Besluiten kunnen sneller worden genomen, ook grote aantallen en doorgaans zijn ze van goede kwaliteit. Wat moet er gebeuren opdat die algoritmes ‘beter’ worden zodat de menselijke maat terugkeert?

Het is fantastisch dat we zoveel geautomatiseerde systemen hebben, onze welvaartsstaat kan niet zonder. Maar dit geeft mensen het idee dat de overheid ook niet veel hoeft te kosten. Jaar na jaar wordt er bezuinigd. Vooral op ‘de uitvoering’. Het eerste dat nu moet gebeuren is dat we het beginsel van individuele rechtvaardigheid invoeren. Dit is een Duits rechtsbeginsel en gaat uit van het idee dat de makers van wetten en regels (en dus ook algoritmen) nooit alle feiten en omstandigheden kunnen voorzien en dat uitkomsten soms zo ongewenst zijn dat je moet afwijken van het algoritme wil de uitkomst nog rechtvaardig zijn.

Hoe gaat u de uitreiking van de prijs vieren?

Dat gebeurt op 10 januari. Dan hoop ik dat we lekker uiteten kunnen.

Als ik het voor het zeggen had…

Dan stoppen mannen met mansplaining. Ik word echt helemaal gek van mannen die het mij allemaal nog wel eens even gaan zitten uitleggen. Ik denk dat mijn voorraad ‘luisteren naar monologen van oude mannen’ op is.

Wat is niet over u bekend wat wel interessant is?

Helemaal niets!

Wie of wat is uw bron van inspiratie?

Madonna. Zij deed (en doet) van alles waar mensen enorm angstig van worden, zonder enige vorm van geweld! Dat is toch vreemd? Die enorme weerstand die dat oproept. Vervolgens voelt iedereen zich zo vrij dat ze menen haar vrijheid te kunnen inperken.

Sander Dekker kan wel/niet terugkeren als minister voor Rechtsbescherming.

Ik zie Sander Dekker niet dreigen met tribunalen. Onze democratische rechtsstaat staat voor grote problemen. We mogen dankbaar zijn dat er nog mensen beschikbaar zijn die minister, burgemeester, rechter enzovoort willen worden. Zo leuk zijn wij onderdanen niet. Waar mensen in deze functies mee te maken krijgen is echt verschrikkelijk.

Welk boek las u het laatst?

Een getekende uitgave van Fido Nesti van het boek 1984. Ik lees 1984 om de zoveel jaar en lees er steeds weer iets nieuws in. Ik verslind ook veel podcasts. Dat is een vast onderdeel van mijn week, elke vrijdagavond De Stemming, op woensdagavond De Spindoctors. Verder luister ik heel graag naar De Krokante Leesmap, Teun en Gijs en Kopspijkers.

Wat staat er bovenaan op uw bucketlist?

Voor corona had ik hier iets groots en meeslepends op geantwoord. Nu houd ik het bij weer naar het theater gaan. Ik wil heel graag naar de voorstelling van Another Kind of Blue, het dansgezelschap van choreograaf David Middendorp. Ik zag een voorstukje van een danser met drones, je weet niet wat je ziet. En ik kijk uit naar de cabaretvoorstelling van Patrick Nederkoorn. Mensen die iets maken vind ik oneindig boeiender dan mensen die de hele dag alles om zich heen zitten te reviewen.

Mocht u ooit in een cel belanden, welke beroemdheid zou u dan mogen vergezellen?

Ik moet echt muziek om me heen hebben, dus dan lijkt het me wel wat om Joss Stone als celgenoot te hebben. Kunnen we de tijd zingend en dansend door proberen te komen.

 

Benieuwd naar de studententijd van Marlies van Eck? Kijk hier.

Lees meer over:

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven