Marlies van Eck studeerde rechtsgeleerdheid aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Zij werkt bij Hooghiemstra & Partners in Den Haag als adviseur recht en AI en is gastdocent bij de vakgroep Belastingrecht van Radboud Universiteit Nijmegen. Daarvoor werkte ze bij diverse organisaties in het openbaar bestuur en bij rechtbank Arnhem. Naast haar baan bij de Belastingdienst promoveerde zij in 2018 aan Tilburg University op het proefschrift ‘Geautomatiseerde ketenbesluiten & rechtsbescherming’.
Wat is de beste en slechtste herinnering aan uw rechtenstudie?
Gewetensvraag! De beste herinneringen heb ik aan studeren in combinatie met het studentenleven. Met mijn jaarclub Avalon en met huisgenoten deden we zoveel leuke dingen. Als jaarclub hebben we nog steeds contact, al woont er een van ons in New York. We worden nu een voor een vijftig maar als we bij elkaar zijn voelen we ons nog de studenten van toen. Wat ik echt niet vond kunnen waren de colleges op vrijdag; op donderdagavond was het de vaste studentenstapavond en ik vond dat de universiteit daar rekening mee moest houden. Uit principe ging ik niet naar college op vrijdagen, anders zouden ‘ze’ het nooit leren.
Wat was uw favoriete en uw minst favoriete vak?
Het zijn nog steeds mijn lievelingsvakgebieden: bestuursrecht en recht en IT. Het bestuursrecht is zo boeiend omdat je er elke dag mee te maken hebt en het zoveel tegengestelde belangen probeert te regelen. Ik houd van het algemeen belang dat moet worden gediend en de begrenzingen die worden opgelegd aan het openbaar bestuur. Het gekke is wel dat ambtenaren zich steeds minder lijken te realiseren dat zij bij het uitoefenen van hun werk macht hebben en zich juist omdat ze bij de overheid werken, aan veel regels moeten houden. Maar macht corrumpeert altijd, zo leerde ik in Nijmegen. Daarom moet je kritisch zijn. Recht en IT was een feest omdat het betekende dat je ook leerde over technologie, het bouwen van software en de nieuwe juridische vragen die daarbij horen. Bijna alles wat juridisch boeiend is over IT en AI, is in de vorige eeuw al een keer opgeschreven. Wat ik echt vervelend vond was rechtsfilosofie. Dan zat ik in de collegezaal, pakte de professor een stoel en vroeg hij: ‘Waarom is dit een stoel?’ Ik kon daar helemaal niets mee.
Wie was tijdens uw studie een inspiratiebron?
Ik kreeg vooral les van mannen. Volgens mij heb ik geen les gehad van vrouwelijke hoogleraren! Ik stelde daar geen vragen bij, totdat docent burgerlijk procesrecht Eugenie Schaafsma-Beversluis me een keer, tussen neus en lippen door, wees op hun bevoorrechte positie, zeker ook omdat ze nooit iets hoefden bij te dragen in het huishouden of aan het verzorgen van hun kinderen. Dat heb ik altijd onthouden.
Wat zou u achteraf aan uw curriculum willen veranderen?
Niets, alles was nodig om te zijn waar ik nu ben. Ik ben dus veel later gaan promoveren. Je bent dus nooit te oud om te leren of iets anders uit te proberen!
Wat wilt u de huidige generatie studenten aan advies meegeven?
Heel veel. Ik vind het heel zorgelijk dat er een generatie studenten is die in coronatijd studeert. Ik zou hen op het hart willen drukken om erop uit te gaan. Kom naar de universiteit, blijf niet in je joggingbroek dagen thuis, spreek met elkaar af in de UB. Juist door social media kan het lijken alsof er online ook veel kan, maar menselijk contact is noodzakelijk en zorgt ervoor dat je er niet alleen voor staat. Studenten zitten middenin de vormende jaren, je ontdekt wie je bent en je maakt vrienden voor het leven. Pak zoveel mogelijk ruimte voor een gewoon leven als je kunt.
Ga ook iets voor de samenleving doen, bijvoorbeeld als vrijwilliger bij een rechtswinkel. Ik spreek nu ook studenten die dat doen, ik heb het zelf ook gedaan. Het leert je hoe groot de afstand is tussen de theorie en de praktijk. Door te ervaren waar gewone mensen tegen aanlopen, kun je later in je werk iets meer brengen dan alleen het toepassen van regels. Rechtsgeleerdheid is een prachtige studie maar het stelt je ook voor een fundamentele vraag: wie of wat gaat er profiteren van jouw kennis?
Tot slot denk ik dat studenten rechtsgeleerdheid erop moeten rekenen dat veel van wat hen wordt geleerd, tijdens hun werkende leven door artificiële intelligentie wordt overgenomen. Dat is niet erg, want er blijft genoeg werk over om te doen. Maar dan is het wel belangrijk dat je je breed ontwikkelt zodat je verbanden leert leggen tussen verschillende rechtsgebieden of verschillende wetenschappelijke disciplines. Dat kan de computer niet en in dit opzicht kun je als mens, naast de AI-systemen, dus van grote meerwaarde zijn.
Marlies van Eck is deze week ook Mr. van de week. Lees hier het interview.
