Adam Smith
Het nastreven van individuele welvaart levert de grootste maatschappelijke welvaart op. Althans dat zei Adam Smith 1723-1790, die door velen gezien wordt als de grondlegger van het moderne liberalisme.
Nu zijn dit geen onderwerpen waar ik dagelijks over nadenk, maar gister was ik op het jaarlijkse VINT symposium. VINT staat voor “VerkeningsInstituut voor Nieuwe Technologie” en het is een door een groot IT bedrijf gesponsord initiatief bedoeld om de nieuwste technologie toepasbaar te maken voor ‘gewone’ organisaties. Naast andere sprekers hoorde ik daar een verhaal van Umair Haque, een relatief jonge columnist op de site van de Harvard Business Review.
Geen recessie maar transitie
Net als Arnold Heertje, een van de andere sprekers, stelde Umair Haque dat onze economie zich niet zozeer in een recesssie c.q. depressie bevindt als wel in een tijd van transitie. Ik weet natuurlijk niet of dat zo is, maar het idee spreekt me aan.
Weet u trouwens hoe u het verschil kunt merken tussen een recessie en een depressie? Ik hoor ‘m gister van iemand. “In een recessie raakt uw buurman zijn baan kwijt. Een depressie herkent u als u zelf uw baan verliest.”
Constructief kapitalisme
Volgens Haque ontwikkelt onze economie zich in deze periode tot “capitalism 2.0” of wat hij noemt constructief kapitalisme. Ik laat het aan u zelf over om meer te lezen over zijn, naar mijn mening inspirerende verhaal op zijn blog of een van zijn presentaties. In het kort: Haque betoogt dat we als ondernemers onze doelen moeten verleggen. In plaats van waarde te meten in termen van spreadsheets, modellen en bonussen, lees: winst, moeten we ons focussen op waarde die van betekenis is voor ons als mensen.
En wat hebben we menselijk gezien nu aan verworvenheden als: de Big Mac, de Hummer, de CDO (Collateralized debt obligation) of andere producten die vooral voorzien in een financiele behoefte van de bedrijven? Er is vaak goed over nagedacht door slimme mensen, maar je kunt je echt serieus de vraag stellen of we er met z’n allen beter van worden.
Verleggen van focus
Misschien dat het straks na de crisis weer business as usual is. Als je het mij vraagt is de kans echter groot dat we de komende tijden in onze bedrijven de focus verleggen van winst naar “welvaart” in de oude zin van het woord, namelijk de bevrediging van de menselijke behoefte. Iets wat in veel ondernemingen volledig uit het oog verloren is, want zeg nou zelf, de meesten van ons meten succes vooral in termen van omzet en winst en niet in termen van geluk of bijdrage aan de maatschappij. Iets wat op zichzelf niet gek is aangezien ondernemers en managers als sinds de Industriële Revolutie in deze traditie worden opgevoed.
Nu kun je natuurlijk denken, ‘kappen nou Marijn, wat een soft en semi-filosofisch gel..l’, maar ik zal je vertellen waarom ik het belangrijk vind om op deze plaats iets over dit onderwerp te schrijven. Ik herkende in het verhaal van Umair Haque namelijk heel sterk de levens- en ondernemingshouding van een groeiend aantal professionals in ons netwerk. De besten onder hen zijn namelijk helemaal niet alleen bezig met geld verdienen. Zij willen naast interessante klussen (het blijven tenslotte professionals), bij voorkeur de “goede dingen, goed doen’. Sommigen zoals Jan van de Venis gaan daarin verder dan anderen, maar het is over de hele linie heel duidelijk merkbaar dat en project met maatschappelijke relevantie en impact veel hoger scoort dan een die vet betaalt.
