Het notariaat bereidt zich voor op een ander soort ‘nieuw normaal’: het doorberekenen van negatieve rente (die notariskantoren moeten betalen aan banken) aan hun cliënten. Op steeds meer websites van notariskantoren worden huizenkopers en andere cliënten alvast gewaarschuwd dat de rekening die ze krijgen voor notariële diensten een stukje hoger zal uitvallen.
Derdenrekening
Partijen die zaken via een notaris laten lopen, storten hun bedragen niet op de zakelijke rekening van het notariskantoor, maar op zijn derden(gelden)rekening of kwaliteitsrekening. Dat betreft waarborgsommen, koopsommen en geld uit een hypothecaire geldlening. Deze bedragen opgeteld zijn snel al meer dan 2,5 miljoen euro, een bedrag waarover banken negatieve rente in rekening brengen. Op de derdenrekening van een notariskantoor staan op ieder moment al enkele miljoenen, dus die grens is zo bereikt. Dat dit geld niet van de notaris is maar van verschillende klanten, is voor de bank niet van belang. Banken stallen dat geld weer op de rekening van de Europese Centrale Bank, en die heft negatieve rente – te betalen door de bank, die dat doorberekend aan de notaris, van wie dat geld niet eens is. Daarom wil hij dat verder doorbelasten tot onderin de keten, bij de gewone cliënt. Die zal daar niet altijd even blij mee zijn, maar klagen hebben ze nog niet gedaan.
Staffel
Hoe die rente wordt doorberekend, verschilt van notariskantoor tot notariskantoor. Bij Mostart & Timmermans Notarissen (Berg en Dal) werken ze met een staffel. Kost een woning minder dan 250.000 euro, dan betalen koper en verkoper ieder 10 euro (ex btw). Tussen de 250.000 en 500.000 is dat 20 euro, en boven de 750.000 wordt 30 euro voor de koper én verkoper in rekening gebracht. Een toelichting op deze cijfers kon het kantoor – vanwege de vakantie – niet geven.
Begrip
Bij Heuvelrug Notarissen brengen ze per 100.000 euro koopsom (of het hypotheekbedrag) 5 euro (excl. btw) in rekening bij koper én verkoper. Dit tarief gaat ervan uit dat de gelden vijf dagen op de derdengeldenrekening staan: het wordt drie dagen voor de ondertekening van de akte ontvangen, en op de tweede dag na ondertekening van de akte worden uitgeboekt.
Notaris Ingeborg van Schuppen van Heuvelrug Notarissen heeft nog geen negatieve reacties gehoord. “We bespreken dit vooraf met de cliënt, als dat mogelijk is. Ze hebben er begrip voor dat wij dit moeten doorbelasten omdat de bank dit aan ons doorberekent. Dat geldt ook bij een boedel waarbij méér dan 1 miljoen op onze derdengeldenrekening staat, waarbij op verschillende momenten van het jaar geld op de derdenrekening wordt gestort en ervan afgaat. Dan moet de boekhouder de negatieve rente berekenen. Deze werkzaamheden brengen we dan in rekening bij de cliënt, daarover doen cliënten ook niet moeilijk. Ze begrijpen dat wij deze werkzaamheden doorberekenen.”
Geen forse bedragen
Ook administrateur Lodewijk Brust (Van Kruijsdijk Notarissen, Schijndel) zegt dat er nog weinig reacties zijn gekomen op het doorberekening van de negatieve rente. Het gaat ook niet altijd om forse bedragen die cliënten moeten betalen. “Stort de koper van een woonhuis op 1 juli 2020 een waarborgsom van 25.000 euro, en wordt de akte zes weken later gepasseerd, dan is deze koper 15,07 euro aan rente aan ons verschuldigd.” Deze post is opgenomen in de eindfactuur voor de koper, en valt tussen de doorgaans hoge bedragen niet echt op – mogelijk een reden dat er niet over wordt geklaagd.
Bij dergelijke bedrag is het goedkoper om een waarborgsom te storten dan een bankgarantie af te geven, zegt Brust. “Die kan wel tot 200 euro kosten, te betalen aan de bank.” Brust schat dat zijn kantoor jaarlijks tussen de 6.000 en 7.000 euro kwijt is aan negatieve rente. “Omdat het voor ons onbegonnen werk is om voor alle transacties te bepalen wat het exacte bedrag aan rente is, hanteren wij voor de financiële afwikkeling een honorarium van 25 exclusief btw.”
Op de hoogte
Cliënten goed voorbereiden op dit vervelende nieuwtje, dat helpt. Kantoordirecteur Monique Toorenburg (Van Putten Van Apeldoorn Notarissen): “Ik heb van de notarissen weinig opmerkingen gehoord. We hebben het denk ik goed uitgelegd: op onze website, in nieuwsbrieven naar cliënten en tijdens gesprekken. Cliënten waren dus op de hoogte van de negatieve rente.”
Dat er niet werd geklaagd kan volgens Toorenburg ook komen door dat het om relatief ‘magere bedragen’ gaat. “We zeggen ook: het is de bank die ons dat oplegt, wij zijn ook niet blij met die negatieve rente, het kost ons alleen maar extra werk. We adviseren cliënten dan ook om de het bedrag van de koopsom voor een huis zo laat mogelijk – één tot twee dagen voor de passeerdatum – op onze derdengeldenrekening te storten.” Bij VPVA betalen cliënten pas negatieve rente als het bedrag langer dan vijf dagen op de rekening staat, en boven de 250.000 euro is.
Advocatenkantoren
Ook advocatenkantoren kunnen negatieve renten op de derdenrekening doorberekenen aan cliënten. Het uitgangspunt daarbij is dat de Stichting Derdengelden geen financieel voordeel maar ook geen nadeel ondervindt van het beheer van derdengelden. Woordvoerder Yvo Jouvenaar van de Nederlandse Orde van Advocaten: “Het tijdelijk beheren van hetgeen de stichting heeft ontvangen, is daarom voor rekening en risico van de rechthebbende of degene die zal blijken rechthebbende te zijn. Dat betekent dat de (positieve of negatieve) rente die aan het saldo van de derdengeldenrekening wordt toegevoegd de rechthebbende toekomt en niet de stichting. De stichting mag wel bank- en transactiekosten in rekening brengen of (een deel van) de ontvangen positieve rente ter dekking hiervan aanwenden. In het geval van langdurige zekerstelling kunnen partijen onderling renteafspraken maken.” Hij adviseert advocatenkantoren te controleren of zij de mogelijkheid van doorberekening van negatieve rente in hun algemene voorwaarden hebben opgenomen, en anders kan deze worden aangepast.
