Op een stormachtige avond in oktober rent een verwarde Klaas V. schreeuwend zijn huis uit. Ondertussen zwaait hij met zijn verzekeringspolis. ‘Ik heb mijn huis in brand gestoken!’. Zijn buren bellen direct de hulpdiensten. De brandweer krijgt het vuur echter niet onder controle, waardoor het huis volledig afbrandt. De schade expert van de verzekeringsmaatschappij stelt de restwaarde van het huis op nul euro. De verzekeringsmaatschappij weigert een uitkering te doen, omdat Klaas V. zelf zijn huis in brand heeft gestoken.
Dit is de casus voor de Oefenrechtbank op de Universiteit van Amsterdam. Een onderdeel van de togaminor voor studenten die een toekomst als togadrager wel zien zitten. Een studiegenoot van mij is de advocaat van Klaas V., ik vertegenwoordig de verzekeringsmaatschappij. Bij dit keuzevak staan de presentatievaardigheden centraal. Maar hoe maak je nou een verpletterende indruk als advocaat? Wat zijn de kneepjes van het vak? De docent raadt aan om dicht bij jezelf te blijven, dus niet theatraal gaan doen als dat niet in je zit. Ook moet je altijd beleefd blijven en je wederpartij niet uitschelden; goede tip! Tot slot raadt hij aan om neutrale kleding te dragen. ‘De rechtszaal is geen balzaal, maar ook geen openbaar zwembad’. Gelukkig bestaat daar in de praktijk de toga voor. Om inspiratie op te doen, gaan mijn studiegenoot en ik een ochtendje naar de kantonrechter op de Parnassusweg.
De eerste zitting die wij bijwonen bestaat uit een huurconflict tussen twee partijen. De advocaat van de eiser krijgt het woord. ‘Geachte meneer de rechter, geachte griffier, geachte confrère, geachte overige aanwezigen’. Mijn studiegenoot en ik tikken elkaar aan. Die onthouden we! Na een korte zienswijze op de zaak, komt de wederpartij aan het woord. Al snel wordt er geconcludeerd dat er mogelijkheden tot een schikking bestaan en stuurt de rechter beide partijen naar de gang. Helaas voor ons komen de partijen inderdaad tot een schikking en wordt de zaak snel afgerond.
Enigszins teleurgesteld melden wij ons weer bij de bode en hopen op wat meer spektakel! Het volgende geschil betreft een arbeidsconflict. Wij zitten er helemaal klaar voor wanneer de advocaat van de eiser het woord krijgt: ‘Gisteren heb ik contact proberen te krijgen met mijn confrère, maar dit was niet gelukt. Mijn cliënt wil een schikkingsvoorstel doen. Wij zijn hiermee zojuist begonnen op de gang.’ De rechter kijkt naar beide advocaten en lacht: ‘Ik heb eens gehad dat een zitting zo erg uitliep, dat de partijen van de volgende zaak al op de gang tot een schikking waren gekomen.’ Vervolgens schorst de rechter de zitting en staan beide partijen binnen twee minuten alweer op de gang om uiteindelijk ook tot een schikking te komen.
Zo gaat dat dus blijkbaar in de praktijk. Geen advocaten die lijnrecht tegenover elkaar staan en strijden voor het gelijk van hun cliënt, geen passionele betogen. Ik zoek op of het ook gebruikelijk is om te schikken in verzekeringszaken. Dit schijnt regelmatig te gebeuren, omdat het efficiënt en kostenbesparend is. Ook is de verzekeringsmaatschappij erbij gebaat dat er geen uitspraak ten nadele van de maatschappij komt, omdat er anders een toename van claims zal plaatsvinden.
Twee dagen later staat onze eigen zaak op de rol. Niet bij de rechtbank, maar op de universiteit. Wij willen de zaak eigenlijk ‘handjeklap’ op de gang regelen, zoals dat gaat. Een schikking van zes ton lijkt ons redelijk, omdat Klaas V. sterk verminderd toerekeningsvatbaar is verklaard en hem de brand dus maar gedeeltelijk toegerekend zou kunnen worden. Het gaat in ons geval echter niet om geld, maar om een goed cijfer, waardoor we toch besluiten om allebei te pleiten voor ons gelijk. Mijn studiegenoot begint: ‘Geachte meneer de rechter, geachte griffier, geachte confrère, geachte overige aanwezigen…’. Na afloop verlaten wij dik tevreden de zaal en doen wij alsnog een ‘handjeklap’ op de gang!
