Oraliwat?

Delen:

Colombia kreeg onlangs een nieuw wetboek van procesrecht, de Codigo General del Processo. Ter gelegenheid daarvan organiseerde de Procurador General, de minister van justitie, eind juni een conferentie in Santa Marta aan de Caribische kust. Hoofdonderwerp: Oralidad, mondelinge behandeling. Nevenhoofdonderwerp: meer gebruik van informatietechnologie.

Ik werd ingevlogen voor de IT, als een van de weinige rechters in de wereld met een positief verhaal over IT dat ook nog over rechtspraak gaat. Maar twee dagen voor vertrek kreeg ik het verzoek om een presentatie over de Nederlandse ervaring met mondelinge behandeling. Na een hele dag in drie vliegtuigen word ik tegen middernacht in Santa Marta opgewacht door drie heren in een 4WD, waaronder mijn personal bodyguard. Hij heet Carlos en is in het dagelijks leven politieman. Carlos wijkt drie dagen lang niet van mijn zijde, nou ja, bijna niet. Colombia is een heel gevaarlijk land, en de minister van justitie neemt geen risico met de buitenlandse gasten.

De volgende morgen aan het ontbijt praten we door over wat men wil met de presentaties. Toch maar wel over de oralidad, de mondelinge behandeling in Nederland, dat vindt men hier heel belangrijk. Ricardo Lillo Lobos uit Chili had mij aanbevolen, en hij is niet blij met deze koerswijziging. We ontmoetten elkaar voor het eerst in Mexico. Hij werkte toen voor CEJA, Centro de Estudios Judiciarios en las Americas. Hij deed toen onderzoek naar het gebruik van Internet om de toegang tot het recht te verbeteren. Daarop nodigde hij mij uit voor een conferentie over IT in de rechtspraak in Santiago in Chili, ter gelegenheid van het nieuwe wetboek van strafrecht. Hij weet dus wat er in mijn IT-presentatie zit.

Ik verdwijn weer naar mijn appartement om, met uitzicht op zee, die oralidad toch maar wat beter vorm te geven en af te maken. Ik heb ooit taartdiagrammen gemaakt van het aandeel comparities en getuigenverhoren, en die komen nu goed van pas. Het laatste deel van mijn verhaal gaat over probleemoplossend rechtspreken en de Nieuwe Zaaksbehandeling in het bestuursrecht.

Na de lunch naar de zaal. Mijn oralidad-presentatie valt goed, met name de taartdiagrammen over aantallen comparities en dergelijke. Statistics, dat wil je hebben. Het probleem met de oralidad hier is vooral dat er totnogtoe geen mondelinge behandelingen waren in het civiele recht, en dat die nu in de wet staan dus het moet. Dat is best griezelig. Ze krijgen gelukkig veel hulp. De directeur van de rechtersopleiding van Costa Rica komt vertellen hoe daar de oralidad is ingevoerd, en meer dan 2500 rechters ervoor zijn getraind. Als voorbeeld zien we een video van een rechter die een strafvonnis uitspreekt. Het duurt wel een kwartier.

Ricardo Lillo Lobos heeft gezorgd voor een wijziging in het programma  zodat mijn IT-presentatie er ook in zit. We doen uiteindelijk een soort IT-panel, zoals hij dat oorspronkelijk in zijn hoofd had. Mijn IT-presentatie gaat over het echte rechterswerk, en dat blijkt ook goed te vallen. Ik laat zien dat er bij het echte rechterswerk ook IT te pas komt, zoals jurisprudentiezoeksystemen. De rechters voelen ze zich beter begrepen, en zien ook hoe IT met het echte rechterswerk te maken heeft. 

s ‘Avonds er is een buffet met een folkloristisch dansgroepje. Geen drank, tot Ricardo frisdrank met rum bestelt en die krijgt ook. Ik ga volgens vast voornemen vroeg naar bed, want ik wil zo dicht mogelijk bij de west-europese tijd blijven.

De volgende morgen ontbijt ik met Bruce Curran, de IT-manager van de federale gerechten in de Verenigde Staten. We bespreken wat we de rechtspraak in Colombia zouden adviseren voor het IT-programma. De rechtspraak hier heeft veel geld gekregen van de regering, deels uit een lening van de Wereldbank. Snel worden we het eens: afstemmen op de hervormingsdoelstellingen, een CIO-functie inrichten, onderzoeken of het case management-systeem voldoet, en anders een nieuw systeem ontwikkelen. In de conferentie staat vanmorgen een rondetafelgesprek op het programma. Wat zijn onze belangrijkste aanbevelingen? Bruce mag eerst, en somt ze keurig op. Hij maait mij daarmee wel wat gras voor de voeten weg, maar er blijft nog genoeg over, zoals die CIO-functie, het case management systeem, en het advies om de dingen eenvoudig te houden en geen dingen te doen waarvan ze niet weten hoe het moet.  

Die middag krijgen de internationale gasten een citytour aangeboden. Met ons allen in een bus, omgeven door al onze persoonlijke bodyguards en met een escorte bestaande uit een politieauto en twee motoragenten. We krijgen de oude binnenstad van Santa Marta (de oudste stad van Zuid-Amerika) en de kathedraal (de oudste kathedraal van Zuid-Amerika) te zien, en het huis waar Simon Bolivar (El Libertador, de bevrijder van Zuid-Amerika van de Spaanse koloniale overheersing) in 1830 is gestorven. In het goudmuseum liggen gouden sieraden gesmeed door de Tayrona in 100 na Christus. Ze zijn ontroerend mooi. Bij het bezoek aan de rechtbank gebeurt er iets grappigs. De rechtbank ziet er prachtig uit. Dan gaat er een deur open, en alle internationale gasten duiken op de rommelige ruimte die vol staat met dikke papieren dossiers: we maken om strijd foto’s van de dossiers, voor de powerpoints!

‘s Avonds is er weer een buffet met een dansgroep. Het buffet is ongeveer hetzelfde, de dansgroep is veel beter. Weer vroeg naar bed.

De volgende dag is het alweer tijd voor alweer drie vliegtuigen, terug naar huis.

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven