In de politiek kan alles: zo zou de vrouw van een Amerikaanse presidentskandidaat escort girl zijn geweest. Toch werden media die er over schreven bedreigd door advocaten die rectificaties en reusachtige schadevergoedingen eisten. Dat verleden in de prostitutie was immers bij elkaar gelogen. Het voormalig fotomodel was nooit voor geld uit de kleren gegaan en verder, zo wisten diezelfde advocaten.
Dergelijke verhalen doen toch weer denken aan rechter Abspoel. Die kreeg immers van een advocaat te horen “dat zijn cliënt echt onschuldig was”. Daarop had Abspoel het enig juiste antwoord: aanhouden die raadsman. Die arme pleiter moest het feit zelf hebben begaan, anders kon hij niet zeker weten dat zijn cliënt onschuldig was.
Toch is de les kennelijk nog niet overal bekend: praat niet mee met cliënten. Stel: “Cliënt stelt …” en eventueel: “Er lijken geen redenen te zijn er aan te twijfelen”. Hoe weten die Amerikaanse advocaten dat Melania Trump geen classy hooker* is geweest? Dat kunnen zij helemaal niet weten en dus lopen zij de kans om met hun cliënte mee te liegen. Of hen dat iets kan schelen is weer een andere vraag. Net zo goed als media die Ms. Trump als escort girl afschilderden dat ook niet zeker kunnen weten, hoeveel circumstantial evidence zij ook opvoerden.
De advocaten van de dame in kwestie hadden wél kunnen stellen: zwijg over verdenkingen in ieder geval zolang je geen overtuigend bewijs kunt bieden. Goede trouw mag immers publiekelijk pas in twijfel worden getrokken als daartoe doorslaggevend bewijs strekt. Dergelijke toch niet helemaal onbelangrijke subtiliteiten raken in dergelijke rechtsstrijd snel uit het zicht.
Bovendien: wat doet het er allemaal toe? Wat is het belang van het verleden van de vrouw van een presidentskandidaat voor de toekomst van een land al dan niet onder zijn leiding? Is dit niet bij uitstek drogredelijke argumentatie ad hominem, op de persoon, in plaats van ad rem, over de zaken zelf? – Of is het naïef of zelfs academisch om het politieke discours dergelijke rogredelijkheid te verwijten?
Zelfs indien alsnog zou blijken dat Ms. Trump prostituee was rijst de vraag hoe erg dat eigenlijk is. Lees bijvoorbeeld de dagboeken van de gebroeders Edmond en Jules de Goncourt! (500 pp. fragmenten er van zijn in het Nederlands vertaald.) Het bevrijdt voor altijd van de idee dat de 19de eeuw sex zondig vond. Tenminste in Frankrijk liepen echtelieden, geheime geliefden van beiderlei kunne, maîtresses en min of meer publieke vrouwen sjieke huizen, salons en slaapkamers in en uit. En dat in een tijd zonder veel voorbehoedsmiddelen tegen zwangerschappen en geslachtsziekten. De toenmalige grootheden in de schone letteren, de kunst en de cultuur in het algemeen lieten zich niet altijd ongaarne betrappen op uiteenlopende vunzigheden en schurkenstreken. Waarmee het artistiek en menselijk belang van die dagboeken overigens nog lang niet is uitgeput.
Kan dergelijke relativering zo’n voormalig fotomodel en haar presidentskandidaat redden? In de trant van: wat goed was voor de toenmalige Franse haute volée moet ook kunnen voor hedendaagse plutocraten met platinablondjes die hun kleindochters hadden kunnen zijn, hoeveel platter die ook ogen? Niet echt, want wat was of is, is daarmee nog niet wenselijk, laat staan menselijkerwijs superieur. Wél bieden de Goncourts en andere chroniceurs troost, in hun zedenschetsen van het menselijke en al te menselijke die zo mooi laten zien dat wij ook daarin niet alleen zijn. Zo doet de geschiedenis er toch nog toe, al kan die niet als zodanig normen en waarden stellen.
Bovendien: hoe er achter te komen dat wat de Goncourts schreven overeenstemt met de historische werkelijkheid? Hoe kan dat worden getoetst? Tot nu toe lijkt het allemaal te kloppen. Tenminste, er is geen betrouwbaar archiefmateriaal bekend dat met hun beweringen op gespannen voet staat. Toch geldt ook voor hun dagboeken – als voor alle geschiedschrijving – dat empirische toetsing er van per definitie onmogelijk is. Het verleden is weg en leeft alleen voort in fysieke sporen en menselijke getuigenissen.
Fysieke sporen zijn nogal eens veelduidig. Zo kan een lijk het gevolg zijn van een moord, maar ook van een bizar ongeluk. Een ronde laagvlakte kan zijn veroorzaakt door inslag van een meteoriet, maar ook door andere gebeurtenissen. Getuigenissen zijn om de meest uiteenlopende redenen onbetrouwbaar. Wat weten we dus werkelijk over het verleden? Niet zo veel. Soms is dat maar goed ook: herinneringen maken het leven mooier, maar alleen vergeten maakt het verdraaglijk (aldus Honoré de Balzac, die overigens bij de Goncourts uitgebreid figureert).
Dit geldt dus ook voor de persoonlijke geschiedenis van Ms. Trump als prostituee – of niet. Media kunnen niet werkelijk bewijzen dat zij sex bood voor geld, net zo min als advocaten of wie dan ook het tegendeel sluitend kunnen aantonen.
Zo draagt Ms. Trump toch nog iets bij, al is het maar een bescheiden levenslesje met aantekeningen over een 19de-eeuws en ook overigens boeiend dagboek. Houd personen en zaken uit elkaar en ga uit van ieders goede trouw tot het tegendeel is bewezen. Gun mensen – en het verleden in het algemeen – het voordeel van de twijfel. Maar blijf voorzichtig. Normen en waarden komen niet uit het verleden, voorspellingen soms wél. Niet alle verleden gaat verloren en soms zegt dat verleden toch iets over de toekomst. Wat leren mensen nog af – en aan – en wat niet? Hoeveel krediet verdient de medemens? Gelukkig hebben al dan niet duistere verledens daarover niet alles te zeggen.
Aan betrokkenen bij Amerikaanse presidentsverkiezingen zullen deze wijsheden niet zijn besteed. Wie weet aan nogal wat trouwe lezers van deze kolommen evenmin. Maar lees in ieder geval de dagboeken van de gebroeders Goncourt. U wordt er niet alleen wijzer van.
* Tijdens de Amerikaanse burgeroorlog zou generaal Hooker hebben geregeld dat de publieke vrouwen in Washington DC een eigen wijk kregen. – Als Trump wint zou zijn vrouw dat in en rond het Witte Huis in ere kunnen herstellen?
