Perfiesiejat! U werkt in Brabant en u gaat zich inzetten voor het Limburgs. Hoe zit dat?
“Een volledige juridische functie met dynamische en complexe thema’s maakt dat ik in Brabant werk.”
Is het Limburgs één taal? In Venlo spreken ze toch anders dan in Weert, Kerkrade of Maastricht? Het gaat toch om tientallen lokale dialecten?
“Taalkundig wordt Limburgs als taal aanvaard, gezien de grote verschillen met het Nederlands. Het Maastrichts en het Weerts zijn, gelet op belangrijke overeenkomsten, dialecten van die Limburgse taal. Over welke elementen bepalend zijn bestaat nog al eens discussie. Zo promoveerde iemand op de vraag of het dialect van Rowwen Hèze wel Limburgs is (daar gaat je liedje 😉).
Juridisch is die discussie onwenselijk. Ieder van origine gesproken dialect in Nederlands Limburg kwalificeert als onderdeel van de Limburgse taal, onder de huidige deel II-erkenning van het Europees Talenhandvest. Hoewel de provincie nu een deel III-erkenning, zoals het Fries, nastreeft, is met deel II juridisch al sprake van een taal. Duitsland erkent het Limburgs ook, weliswaar onder een grotere noemer, het ‘Nederduits’. België heeft, ondanks veel binnenlands gelobby, de taal niet erkend. Taalpolitiek ligt daar schijnbaar gevoelig.”
Waarin schuilt voor u de schoonheid van de Limburgse taal?
“Limburgers klinken zangerig voor een reden. De manier waarop ik ‘sjoon’ uitspreek, bepaalt of ik ‘mooi’, ‘schoen’ of ‘schoenen’ bedoel. Een uniek fenomeen voor Europese talen.”
U gaat zich binnen de commissie bezighouden met het Limburgs in het gemeentehuis. Wat behelst dat?
“Wij zullen een advies uitbrengen over de (on)mogelijkheden van het Limburgs in het gemeentehuis. Denk hierbij aan het mondeling gebruik bij de balie of in de raadszaal, maar ook het schriftelijk kunnen aanvragen van een vergunning. Hierbij komen juridische vraagstukken kijken, zoals artikel 2:6 Algemene wet bestuursrecht, dat het Nederlands in principe toewijst als taal van bestuursorganen, maar ook praktische vraagstukken, zoals hoe om te gaan met de verschillende schrijfwijzen per dialect.”
Limburgs in de rechtszaal, gaat u daarover ook adviseren?
“Ook de juridische autoriteiten worden behandeld. Rechtsprekende instanties zijn geen bestuursorganen, waardoor zich het bovenstaande probleem niet voordoet. Echter, je moet wel een oplossing paraat hebben voor niet-Limburgssprekende rechters of documenten die vertaling behoeven. Een blik op de Wet gebruik Friese taal en de onderliggende wetsgeschiedenis biedt daarvoor veel inzichten.”
Stel, het Limburgs krijgt een hogere Europese erkenning. Wat schiet de Limburger daarmee op?
“Met het óók kunnen spreken van Limburgs gaan voordelen gepaard die bij meertaligheid horen, zoals het beter kunnen leren van andere talen waaronder het Nederlands. Ook vertraagt meertaligheid de effecten van dementie met enkele jaren gemiddeld gezien. Tot slot is de verbondenheid die het Limburgs schept een manier om jongeren in de toch al vergrijzende provincie te houden. De hogere erkenning is een middel om die voordelen voor de Limburgers te benutten. Zo opent deze erkenning juridische en financiële deuren en creëert zij bewustwording en kennis over het Limburgs.”
Heeft u voldoende geduld voordat heel Nederland Limburgs lult?
“Een Nedersaksische aanvraag, de taal waaronder het Gronings, het Drents en het Achterhoeks vallen, voor een hogere erkenning is al eens afgewezen. Het is daarom zaak dat de Limburgse aanvraag goed wordt voorbereid. Dat kost nu eenmaal tijd.”
Wie of wat is uw bron van inspiratie?
“Het gevoel van erkenning, thuiszijn en ontspanning dat ik ervaar als ik met iemand mijn moedertaal kan spreken, is mijn drijfveer. Dat gevoel gun ik iedereen van iedere generatie.”
Wat is niet over u bekend wat wel interessant is?
“Ik heb onderzoek gedaan naar de vraag of Limburgers recht hebben op meer autonomie, en zo ja, hoe dat recht dan kan worden vormgegeven. Dit onderzoek is uitgegeven als boek (‘Daar is mijn vaderland…’). De thema’s die daar in staan, zijn ook buiten Limburg van toepassing.”
Wat is uw guilty pleasure?
“Ik kan tegen niet-Limburgers maar blijven praten over het Limburgs. Dat is een trekje van mij dat ik soms wel eens zou willen uitzetten.”
Wat staat op uw bucketlist?
“Ik wil ontzettend graag eens naar Zuid-Afrika. Vooral omdat de natuur mij prachtig lijkt, maar ook omdat mij het Afrikaans fascineert.”
Welk boek las u als laatst?
“Limburgers voor beginners van Roel Willems. Vanuit het CDA gaven we het de nieuwe (Brabantse) burgemeester cadeau. Het leert de lezer over de culturele verschillen tussen Limburgers en ‘Hollenjers’.”
Welke jurist verdient volgens u een compliment?
“Dr. Yuri Michielsen, de voorzitter van de Commissie. Zijn juridische analyses leggen bloot hoe tegenstrijdig en belemmerend regelgeving kan zijn als het gaat om het toestaan van het Limburgs in de voorschoolse educatie en het primaire onderwijs.”
Welke niet-Limburger zou u graag eens de provincie Limburg laten zien?
“De Hertog van Limburg.”
Als ik het voor het zeggen had, dan…
“Werd er veel meer Limburgs gesproken én geschreven.”
