Fossil Free Lawyers is een Nederlands initiatief dat naar een juridische sector streeft die mensenrechten en de rechtsstaat dient in plaats van de belangen van de fossiele industrie. Volgens initiatiefnemer Rosanne Rootert zet de fossiele industrie mensenrechten onder druk en gebeurt dat met hulp van advocaten en andere juristen. “Het is mooi dat steeds meer geëngageerde juristen zich positief willen inzetten voor klimaat, milieu en mensenrechten. Hun inzet is echter dweilen met de kraan open zolang de juridische sector zich als geheel voor het veelvoudige blijft inzetten voor fossiele belangen.”
Drie opties
Juristen die de toezegging van Fossil Free Lawyers ondertekenen kunnen daarbij uit drie opties kiezen: ze kunnen toezeggen dat ze niet aan nieuwe olie- en gasvelden en kolenmijnen meewerken, dat ze aan geen enkel fossiel project (nieuw of bestaand) meewerken, of dat ze aan geen enkel fossiel project meer meewerken én de fossiele industrie weigeren als klant. De meeste juristen die tot nu toe de verklaring hebben ondertekend kozen voor de laatste, meest omvattende optie.
Misdadig
Strafrechtadvocaat Bénédicte Ficq was een van de eerste ondertekenaars. “Het geven van juridisch slimme adviezen aan grote uitstoters is wat mij betreft misdadig”, aldus Ficq. “Daarnaast is het een misdaad tegen de menselijkheid om bij te dragen aan het vernietigen van een dragelijk menselijk bestaan op onze planeet. Niet zo ingewikkeld dus om geen bijstand te verlenen aan de fossiele industrie.”
Rode lijn
Nani Jansen Reventlow, mensenrechtenjurist en oprichter van Systemic Justice, ondertekende de verklaring ook. Volgens haar is ondanks verschillende overwinningen in klimaat- en milieuzaken de afgelopen jaren, echte rechtvaardigheid nog ver te zoeken. “Dat betekent niet alleen dat wij als juristen de hardst getroffen groepen moeten vertegenwoordigen, maar ook dat we een rode lijn trekken in het behartigen van de belangen van die partijen die de klimaatcrisis veroorzaken en daarvan profiteren.”
Een nieuw normaal
Alle drie de advocaten van het Amsterdamse advocatenkantoor Walden Grene tekenden de toezegging. Volgens een van de parters, Berber Brouwer, ontlopen fossiele bedrijven hun verantwoordelijkheid en speelt de commerciële advocatuur daarbij een belangrijke faciliterende rol. “Wij kiezen er als kantoor voor om dat niet te doen en om dit ook uit te spreken via de toezegging. Daarmee helpen we hopelijk mee aan een nieuw normaal.”
Wetenschappers
Tot de ondertekenaars behoren ook een aantal bedrijfsjuristen en rechtenstudenten. Ook hebben verschillende rechtswetenschappers, onder wie een aantal hoogleraren, toegezegd dat ze geen opdrachten meer zullen doen voor de fossiele industrie. Op universiteiten wordt al enkele jaar discussie gevoerd over samenwerkingen met bedrijven als Shell.
