We hebben het er op deze plaats al vaak over gehad: het overmatige gebruik van het Engelse hulpwerk-woord shall in met name juridische teksten. “Waar dan?” zal u zich misschien afvragen; een lijstje met links naar eerder geschreven blogs over shall vindt u hieronder.
In “normaal” Engels, dwz. in non-Legal English, wordt shall alleen nog maar gebruikt als een (let op:) ouderwetse manier om in de eerste persoon een toekomende tijd uit te drukken (I shall go to New York for Christmas). Als shall een verplichting uitdrukt, is het bijna overal wel vervangen door must. Maar van cursisten horen we vaak dat shall in juridische stukken zo “plechtig” en zo “authentiek”, klinkt, met een air van juridische precisie en formaliteit die niet is te vervangen door een ander hulpwerkwoord. Afgezien van het feit dat dat juist is wat je niét zou moeten willen, is shall tegelijkertijd erg verwarrend.
Neem bijv. dit zinnetje uit de statuten van een groot bedrijf: The CFO of the company shall be one of the directors of the company. Deze zin heeft drie betekenissen: 1) The CFO must be selected from the directors, 2) The CFO need not be a director, but becomes one on appointment, of 3) The CFO must be a director when appointed, and must reamin one (m.a.w. a CFO who ceases to be a director, ceases to be the CFO). Verwarring alom, dus.
“Maar wat kunnen we dan wél gebruiken in plaats van shall?”, horen we dan meestal. Lastig, want het gaat hier niet om de vraag of iets ‘goed’ of ‘fout’ is, het gaat vooral om de vraag wat je precies bedoelt of uit wil drukken. Een mogelijk antwoord zou kunnen liggen in de oplossing die Kenneth A. Adams biedt in zijn A Manual of Style for Contract Drafting: deel de hulpwerkwoorden op in zgn. Categories of Contract Language (klik hier voor een overzichtje), bepaal wat u wilt zeggen en kies daar consequent hetzelfde hulpwerkwoord bij. Het klinkt misschien wat formalistisch en ‘wiskundig’, maar het werkt wel als je ambiguïteit (zoals in het CFO-voorbeeldzinnetje) wilt voorkomen.
Als je dat doet, krijg je de volgende veranderingen (en gezien het niet een kwestie is van ‘goed’ of ‘fout’, kan je niet direct spreken van ‘verbeteringen’…). De volgende voorbeelden (onder: origineel) zijn allemaal genomen uit pre-Course Tasks, ofwel zelfgeschreven teksten die cursisten aanleveren voordat zij aan een van onze training deelnemen. Op die manier krijg je:
- Verplichting: gebruik must
Origineel: All money owing by Client shall be repaid by 1 March 2021.
Verander in: All money owing by Client must be repaid by 1 March 2021.
- Ergens recht op hebben: gebruik is/are entitled to
Origineel: Seller shall be entitled to….
Verander in: Seller is entitled to….
- Toestemming: gebruik may
Origineel: Seller shall pay transport costs that it deems reasonable.
Verander in: Seller may pay transport costs that it deems reasonable.
- Feit, beleid of politiek: gebruik de tegenwoordige tijd
Origineel: The agreement shall commence on the Effective Date.
Verander in: The agreement commences on the Effective Date.
- Toekomstige eventualiteit: gebruik will
Origineel: All disputes arising in connection with the Agreement shall be submitted exclusively to the competent court.
Verander in: All disputes arising in connection with the Agreement will be submitted exclusively to the competent court.
En wilt u ondanks alles shall (wanneer: verplichting) blijven gebruiken? Dan nóg een tip: gebruik het alleen bij personen. Dus: The partner shall sign before … en Signing must take place before…
Gezien shall een van de woorden is waar het vaakst rechtszaken over worden gevoerd, zullen we er ongetwijfeld nog vaak op terug komen, maar hier een aantal blogs waar dat woord al eerder is besproken: Shall: een introductie / Shall: alternatieven / Shall in Hong Kong / Landall Greenparks en shall / De EU en shall / Shall in de Filipijnen / Shall en de American Football League / Shall en het International Court of Arbitration / Shall in profvoetbalcontracten