De 134 strafrechtadvocaten hekelen de werkwijze van het Openbaar Ministerie dat zich – in hun ogen – de laatste jaren is gaan richten op het in beslag nemen, aftappen en hacken van versleutelde communicatiediensten. Die kritiek richt zich ook op de politie, en dan met name op het Team High Tech Crime, ‘koploper in het afluisteren van telefoongesprekken’. OM en politie starten per communicatiedienst een apart, landelijk onderzoek op. De bewering van het OM, aldus de strafrechtadvocaten: alleen die afzonderlijke diensten, waaronder hun oprichters, bestuurders en medewerkers, zijn de echte en enige verdachten. Maar van alle gebruikers werden alle inhoudelijke communicatie én metadata, zoals locatiegegevens, onderschept. Vervolgens werden ‘verdachte’ gegevens overgedragen aan andere officieren van justitie om nieuwe onderzoeken tegen gebruikers te starten.
Geen transparantie
Met die vorm van opsporing hoeft niks mis te zijn, aldus de strafrechtadvocaten: ze onderschrijven dan ook het maatschappelijk nut van nieuwe, geavanceerde opsporingsmethoden in de bestrijding van zware criminaliteit. Wat hen steekt is dat er geen transparantie wordt geboden over het feitelijk verloop. Dan zijn ook de rechtmatigheid en betrouwbaarheid van het verkregen bewijsmateriaal niet te toetsen. “Rechters wijzen de vele verzoeken van vele advocaten om dat feitelijk verloop gewoon helder te krijgen (…) stelselmatig af. Dat klemt omdat ondertussen wel sterke, feitelijke aanwijzingen bekend zijn geworden dat fundamentele mensenrechten zijn geschonden of dreigen te worden geschonden van burgers c.q. verdachten.”
Recht op eerlijk proces
Volgens de strafrechtadvocaten staat zo het recht op een eerlijk proces op het spel – zeker nu het “Openbaar Ministerie zelfs bewust misleidende informatie aan rechters heeft verstrekt”. Het lijkt erop dat hun methode niet alleen wordt gebruikt om criminaliteit te bestrijden, “maar tegelijkertijd om degenen die uit die opsporing als verdachte naar voren komen, bewust te beperken in de mogelijkheden om een effectieve verdediging te voeren”.
Recht op privacy
Niet alleen het recht op een eerlijk proces staat onder druk, ook het recht op privacy van alle burgers, menen de strafrechtadvocaten. “Wij maken ons zorgen om de omvang van de inbreuken op privécommunicatie en de wijze waarop daarmee wordt omgegaan”. De wijze van opslag van en omgang met data, ook buiten de opsporing, noemen ze ‘bijzonder ondoorzichtig’.
Rechtsbedeling
De strafrechtadvocaten verzoeken de verschillende staatsmachten om (onderlinge) controle: de balans tussen waarheidsvinding en effectieve bestraffing enerzijds en rechtsstatelijkheid en integere opsporing anderzijds moet weer terug. “Op dit moment heeft de advocatuur daarin geen rol. Dat staat onherroepelijk in de weg aan een goede rechtsbedeling.” Onder de 134 ondertekenaars behoren ook ‘bekende’ strafpleiters als Jan-Hein Kuijpers, Louis de Leon, Mark Teurlings, Gerald Roethof, Yehudi Moszkowicz, Gitte Stevens, Nancy Dekens, Leonie van der Grinten, Kerem Canatan, Clarice Stenger en Inez Weski.
