Niet alleen zijn mooie blauwe ogen
Hij viel op haar charmante glimlach en zorgzaamheid, zij op zijn blauwe ogen en avontuurlijke karakter. Bij de start van een relatie hebben we meestal nog niet door dat er onbewust meer meespeelt in het gevoel van aantrekkingskracht naar de ander. Maar in de onderstroom komen ook de invloeden vanuit twee systemen op dat moment samen, die van grote invloed zijn op hoe het in de relatie gaat. Als je onder de oppervlakte kijkt, kun je zien hoe de dynamiek tussen twee partners in elkaar grijpt en waar de risico’s voor conflicten liggen. Je kunt als mediator je cliënten laten zien hoe die systemische invloeden een rol spelen in hun conflict en in de instandhouding of juist de oplossing ervan. Ik heb het hier over de dynamiek op het tweede niveau aan de mediationtafel: de dynamiek tussen cliënten.
Bij elkaar passende patronen
Zoals ik in mijn vorige artikel heb beschreven, heb je als mens vanuit je plek in het gezin van herkomst een bepaald patroon van een gave en een opgave ontwikkeld. Als een soort blauwdruk kan dat patroon veelzeggend zijn voor de keuze van je werk en/of partner. Vaak is het zo dat je in een liefdesrelatie instinctief een partner kiest die het tegenovergestelde heeft van jouw combinatie van gaven en opgaven op juist dezelfde combinatie. Je vult elkaar aan en bent complementair, of je herkent elkaar juist in dezelfde set van kwaliteiten en uitdagingen. Hoe het ene patroon past bij het ander, wordt collusie genoemd. Dat is een onbewust en ongeschreven huwelijkscontract op diepere laag. Het lijkt wel of de ene partner dan de opgave van de ander vervult en vice versa.
Gave van de een, opgave van de ander
Betty heeft als oudste dochter met een zieke moeder veel moeten meehelpen om het gezin draaiende te houden. Je zou ‘goede zorg geven’ en ‘aanvoelen wat er nodig is voor de ander’ haar gave kunnen noemen. Aan de andere kant is haar opgave om de boel los te laten – en het accepteren van de gevoelens die dat met zich brengt – en voor zichzelf te gaan staan en opkomen. Betty ontmoet Johan, een stoere avonturier. Johan komt uit een gezin waar altijd veel ruzie was. Daar heeft hij geleerd om vooral zelf op pad te gaan en weg te zijn van het gedoe thuis. Zijn gave is het om veel te ondernemen en goed voor zichzelf te zorgen. Zijn opgave zou je daarentegen kunnen zoeken in de hoek van het vinden van rust en een thuisbasis in zichzelf; en niet langer weg te lopen van moeilijke situaties en conflicten maar ermee leren om te gaan.
Oefenmateriaal
Het mooie van relaties is, dat een partner bij uitstek goed oefenmateriaal is om aan je eigen opgave(n) te werken. Zeker in het geval dat de ander vertegenwoordigt waar jij zelf nog niet zo goed in bent. Je kunt het van een nabij voorbeeld leren. Alleen betreft het leerpunt vaak ook een deel dat je niet voor niets minder goed hebt ontwikkeld. Er zit nog een blokkade of beperkende overtuiging op, of er ligt een gevoel van pijn onder. Mensen zijn niet geneigd pijn op te zoeken als het niet nodig is. Zo kan het makkelijk gebeuren dat je aan de ander uitbesteedt wat jij niet goed kan of niet graag doet. Zo zorgt Betty voor de rust en een veilige thuisbasis voor Johan en zorgt hij voor het avontuur en het opzetten van een goedlopende onderneming.
Relatie als brug
Een relatie beschrijf ik als een brug tussen twee pijlers: twee partners met een eigen patroon. Ieder zit aan een kant van de brug die de relatie is. Samen houd je die in stand als de verbinding tussen jullie. Je kunt allebei halverwege de brug lopen en elkaar in het midden ontmoeten. Je kunt de brug ook benutten om te leren naar de andere kant te lopen en die andere pijler te verkennen en je eigen te maken. Zo werk je aan je opgave. Als je dat niet beiden doet, blijkt de brug namelijk niet zo stevig te zijn in tijden van zwaar weer. Bij major life events – denk aan de geboorte van een kind, een verhuizing naar een andere stad of land, of het overlijden van een van de ouders – ben je dan geneigd weer terug te vallen op je eigen pijler en te blijven doen wat je eerder ook deed.
Brug onder spanning
Johan en Betty kregen zoon Tom. Betty ging parttime werken en nam vooral de zorg voor Tom op zich; Johan was voor zijn werk veel in het buitenland. Tot hij een nieuwe functie kreeg waardoor hij meer op kantoor en zelfs thuis moest werken. Wat eerst zo aantrekkelijk was in de ander, wordt nu een punt van irritatie en kan zo makkelijk leiden tot conflicten. Voor Johan wordt de thuissituatie te beklemmend met Betty die daar alles op haar manier verzorgt en dicht op hun zoon zit. Johan wordt verliefd op een ander en wil weg. Betty wordt opeens geconfronteerd met een man die in zijn ondernemersdrift alles van haar weg lijkt te willen wegnemen en haar niet eens meer een kans geeft om aan hun relatie te werken.
Inzicht in eigen aandeel
Als mediator kun je cliënten helpen om inzicht te krijgen in hun collusie in de relatie. Als je van beiden hebt ontdekt wat ieders patroon of blauwdruk is vanuit de plek van het gezin waar ze vandaan komen, dan kun je vervolgens gaan onderzoeken hoe die blauwdrukken bij elkaar pasten en hoe de cliënten het patroon samen al dan niet in stand hebben gehouden tijdens de relatie. Inzicht in die collusie en de onderlinge dynamiek helpt om in te zien hoe die heeft bijgedragen aan het conflict of de breuk. Het kan ook helpen bij de acceptatie van het einde van de relatie, of juist een handvat bieden voor het herstel ervan.
En de invloed uit het systeem van de mediator?
In mediation komt er naast die van cliënten nog een andere systemische invloed aan tafel, namelijk die van jou als mediator. Wat neem jij mee uit je systeem van herkomst en hoe bepaalt dat wat je in je werk zo goed bent gaan doen? Hoe je eigen dynamiek of blauwdruk een rol speelt in je werk als mediator, daarover vertel ik je meer in mijn volgende artikel.
