Dit jaarlijkse overzicht geeft informatie over de rechtssystemen van de EU-lidstaten met betrekking tot onafhankelijkheid, effectiviteit en kwaliteit, en vergelijkt die gegevens met elkaar. Het rapport geeft overigens niet de gevolgen van de coronacrisis weer, aangezien de gegevens gaan over de periode 2012 tot 2019.
Nederland scoort in het 2020 Justice Scorebord relatief goed. Opvallend is onder meer het grote vertrouwen van de Nederlandse samenleving in de onafhankelijkheid van Nederlandse rechters. Ruim driekwart van de Nederlanders beoordeelde de onafhankelijkheid in 2020 als ‘zeer goed’ en ‘redelijk goed’, zeven procent meer dan vorig jaar.
Weinig achterstanden
Nederlandse rechtbanken hebben vergeleken met andere Europese lidstaten ook weinig tijd nodig om zaken af te handelen. Maar waar Nederland vorig jaar nog het snelst was in de afhandeling van civiele zaken eindigde het nu op de derde plek, na Litouwen en Luxemburg. Bij bestuursrechtelijke zaken belandde Nederland lager: op de negende (eerste aanleg) en zestiende plek (alle gerechtelijke instanties).
Bij de rechtbanken in Nederland waren er ook relatief weinig achterstanden. Of Nederland er in het volgende Scoreboard-rapport ook zo goed uit zal komen is de vraag, nu er door de coronacrisis bij rechtbanken vertraging is ontstaan in de afhandeling van veel zaken.
IT-vaardigheden
Op een aantal gebieden is wel verbetering mogelijk. Zo volgen Nederlandse rechters relatief weinig trainingen om hun IT-vaardigheden te verbeteren. Rechters in bijvoorbeeld Finland, Denemarken, Hongarije en Slovenië doen dit veel vaker. Ook trainingen in gerechtelijke ethiek worden door Nederlandse rechters relatief weinig gevolgd.
Daarnaast scoort Nederland niet hoog als het gaat om mogelijkheden voor rechters om deel te nemen aan trainingen in communicatie met mensen met verschillende culturele, religieuze of taalachtergronden of met een visuele of auditieve beperking. Ook qua kindvriendelijkheid staat de rechtspraak in Nederland niet in de top tien.
Geld voor de gerechten
Verder is het aantal vrouwelijke raadsheren net als vorig jaar onder het Europees gemiddelde: slechts 35 procent.
Per 100.000 inwoners heeft Nederland bovendien nog steeds relatief weinig rechters, hier staan we in de EU op de achttiende plaats. Ook heeft Nederland per honderdduizend inwoners een advocatendichtheid die net onder het Europese gemiddelde ligt.
Van de 27 EU-landen staat Nederland op de vierde plaats wat betreft de bijdrage die de gerechten van de overheid krijgen, berekend per inwoner. Maar dat blijkt minder ruimhartig wanneer we dit uitdrukken in een percentage van het BNP. Dan komen we niet verder dan de zeventiende plek.
Uitdaging
De Europese Commissie concludeert dat de effectiviteit van de rechtspraak in veruit de meeste Europese lidstaten voortdurend verbetert. Niettemin blijft het een uitdaging ervoor te zorgen dat burgers vertrouwen blijven houden in de rechtssystemen van sommige lidstaten waar de positie van rechters, en daarmee hun onafhankelijkheid, bedreigd zou kunnen worden.
