Onderzoekers noemen een speciale ‘weigerafdeling’ van het Pieter Baan Centrum ‘voorzichtig succesvol’. Worden weigerende verdachten daar intensiever geobserveerd, dan leidt dat tot betere resultaten. Dit blijkt uit onderzoek van het WODC naar weigerende observandi.
Met het onderzoek wordt een bijdrage geleverd aan de problematiek van de weigerende verdachten. Als een verdachte weigert mee te werken aan Pro Justitia onderzoek, is het lastiger een stoornis vast te stellen en een tbs-maatregel op te leggen. Het WODC concludeert dan ook dat de speciale weigerafdeling (Unit 3) als voorzichtig succesvol kan worden gezien.
Weigerende verdachten zijn personen die niet willen meewerken aan gedragskundig onderzoek. Zij zijn hiervoor aangemeld in verband met vermoedens van een psychische stoornis ten tijde van het plegen van het delict. In de meeste gevallen worden zij ambulant onderzocht, in een enkel geval is dit middels klinische opname in het PBC. Om te onderzoeken of de onderzoeksopbrengst bij weigerende verdachten kon worden vergroot, was in het Pieter Baan Centrum (PBC) gedurende een pilot van een jaar een speciale afdeling geopend, genaamd Unit 3.
Voor weigerende verdachten die naar Unit 3 gaan, is het standaard Pro Justitia-onderzoek in het PBC aangepast, waarbij vooral is ingezet op intensivering van het observatieproces en aanpassing van het leefklimaat. Het gevolg daarvan is dat de beantwoording van alle PJ-vragen bij de observandi van Unit 3 is vergroot in vergelijking met de controlegroep – overigens is dit verschil voor de meeste PJ-vragen net niet significant. Het betreft vragen over de aan- dan wel afwezigheid van een stoornis, de relatie tussen de stoornis en de strafbare feiten en de noodzaak voor het opleggen van een interventie of maatregel. Als de gedragsdeskundigen een psychische stoornis vaststellen, die een relatie heeft met het gepleegde delict, is het voor rechters makkelijker een tbs-maatregel op te leggen.
Het aantal observandi van Unit 3 bij wie stoornissen zijn uitgesloten, en het aantal observandi van Unit 3 bij wie de kans op herhaling in algemene zin als hoog is ingeschat, is wel significant hoger in vergelijking met de controlegroep.
Donderdag 7 maart organiseert het WODC een minisymposium over het onderzoek naar weigerende observandi.