Vrouwelijke advocaten vaker opgebrand dan mannen

Delen:

Beeld: Depositphotos

Vrouwelijke advocaten vallen door burn-out klachten twee keer zo vaak uit als hun mannelijke collega’s. Dat blijkt uit gegevens van verzekeraar Movir, met duizenden verzekerde advocaten marktleider bij arbeidsgeschiktheidsverzekeringen voor vrije beroepen.

Movir maakt onderscheid tussen stressgerelateerde klachten en ‘psyche-problematiek’. Beide kunnen leiden tot burn-out. Uit de cijfers van de verzekeraar blijkt dat het aantal stressgerelateerde klachten of psycheproblematiek binnen de advocatuur, na een stijging in de afgelopen jaren, nu stabiel is. Stress en psychische klachten zijn binnen de balie de grootste oorzaak van uitval.

Hoewel de stijging tot stilstand is gekomen, kampen advocaten vaker dan de meeste andere verzekerde beroepsgroepen met stressgerelateerde klachten, zo blijkt uit cijfers van Movir. 35 procent van de advocaten klaagt over een hoog of verhoogd stressniveau, volgens preventieve scans van dochteronderneming Elestia die de verzekeraar inzet. Het gaat hier dus niet om burn-out maar om een hoog stressniveau, dat een indicatie kan zijn voor het risico op burn-out. Alleen notarissen scoren hoger met 44,2 procent.

Ballen in de lucht houden

Lonneke Backelandt
Lonneke Backelandt (Meester voor Meesters)

Juristencoach Lonneke Backelandt van coachingspraktijk Meester voor Meester(s) kijkt er niet van op dat vrouwen vaker dan mannen worden getroffen door een burn-out. “Ik snap dat. Door de klassieke rolverdeling moeten vrouwen meer ballen in de lucht houden. Aan zwangere vrouwen wordt gevraagd of ze minder gaan werken, terwijl aanstaande vaders worden gefeliciteerd.”

“En misschien zijn vrouwen harder voor zichzelf. Hoogopgeleide vrouwen zijn ambitieus, hebben een goeie opleiding en willen dan ook carrière maken, naast een gezin en een sociaal leven.”

Het verbaast Backelandt wel dat de stijging van burn-outs onder advocaten volgens Movir voorbij is. “Ik hoor juist steeds meer advocaten over dit probleem, er is meer behoefte aan begeleiding en aandacht.”

Backelandt, tevens kandidaat-notaris bij notariskantoor Cuijk, begeleidt juristen die in een burn-out dreigen terecht te komen of er al in zitten. Ze richtte haar eigen coachingspraktijk op na de burn-out die ze zelf in 2016 kreeg. “Ik heb toen een pittig coachtraject bewandeld, en me vervolgens meer in de materie verdiept, om zo andere juristen te helpen.”

Verbinding met gevoel

“Ik los het probleem niet op,” verklaart Backelandt haar werkwijze. “maar ik ga samen met de coachee op zoek naar oplossingen. Het is belangrijk om naar oorzaken te zoeken en niet alleen aan symptoombestrijding te doen. We kijken hoe het herstel op een natuurlijke manier verloopt, en daarbij is coaching niet altijd de beste route. Bij zwaardere psychische problematiek kan ik doorverwijzen naar psycholoog.”

De coach heeft meerdere coachingstools ter beschikking. Backelandt: “Elk mens vergt coaching op maat. We proberen een combinatie te maken tussen denken en voelen. Juristen zijn goed in hun hoofd, maar de verbinding met het gevoel laat vaak te wensen over. Daar zijn verschillende oefeningen voor. We bespreken ook hoe je anders had kunnen reageren. Je hebt veel wijsheid in je zelf, je weet zelf het beste wat goed voor jou is.”

Backelandt denkt dat er in de advocatuur specifieke omstandigheden zijn waardoor mensen overbelast raken. “Uit ervaringen en verhalen van cliënten weet ik dat juristen de lat vaak hoog leggen. Ze zijn perfectionistisch, en op veel kantoren is de cultuur dat je geen fouten mag maken. Doe je dat wel, dan krijg je er flink van langs. Maar we zijn allemaal mensen: van je fouten kun je leren.”

Loyaliteit

Verder noemt Backelandt als oorzaken de hoge werkdruk, de eis om veel declarabele uren te maken en ook loyaliteit naar de cliënt, de werkgever en de collega’s. “Advocaten zijn geneigd om meer voor het  kantoorbelang te zorgen en minder voor zichzelf. Je hoort van jonge advocaten ook: ‘Er is zoveel in mij geïnvesteerd, ik mag niet falen’. En cliënten worden mondiger, verwachten dat je snel antwoord geeft.”

De houding van werkgevers is volgens Backelandt wisselend. “Er zijn er die aan alle kanten faciliteren, door een coachingstraject te betalen bijvoorbeeld. Maar er zijn ook advocaten die hun situatie niet durven bespreken op kantoor, omdat ze bang zijn dat een burn-out wordt gezien als zwaktebod. Sommige werkgevers vinden het vooral lastig, en zeggen dat je niet zo moet zeuren.”

Tamara Willemse
Tamara Willemse (Meesterlijk Contact)

Daar komt bij dat werkgevers het ook moeilijk vinden om om te gaan met opgebrande werknemers, vult coach en trainer Tamara Willemse aan. “Niet alleen qua inhoud – wat zeg ik wel/niet tegen mijn werknemer, bel ik hem/haar wel of niet? – maar ook qua proces: wat wordt er van mij als werkgever verwacht en wat komt er kijken bij het contact met de arbodienst en/of een externe begeleider?”, aldus Willemse, die vanuit haar praktijk Meesterlijk Contact ook juristen begeleidt en zelf coach was van Lonneke Backelandt. “De mensen die bij mij komen met een burn-out, of daar tegenaan zitten, zeggen dat er binnen de advocatuur een groot taboe op ligt,” zegt Willemse. “Als jurist word je in het diepe gegooid, er wordt verwacht dat je alles zelf doet. Alleen het stellen van de hulpvraag voelt als falen.”

Stevige professional

“In de advocatuur en het notariaat wordt veel tijd en geld gestoken in je ontwikkeling als jurist, maar niet in je ontwikkeling als mens,” vervolgt Willemse, die zelf als bedrijfsjurist en kandidaat-notaris heeft gewerkt. “Ik ben ervan overtuigd dat je dat allebei nodig hebt om een stevige professional te zijn en goed te kunnen functioneren in het juridische werkveld.”

Inhoudelijke kennis combineren met soft skills dus. “Goed aan klanten kunnen uitleggen wat je doet. Met alle mensen op elk niveau schakelen. En vooral ook op een authentieke manier feedback geven en ontvangen en je grenzen aangeven.”

Willemse deed de opleiding ‘coaching voor professionals’ bij de School voor Coaching in Utrecht, waar onder meer aandacht wordt besteed aan de psychologie van het onbewuste van Carl G. Jung. Ze zegt dat ze door kennis van psychologie en de juridische sector mensen kan helpen. “Ik maak de vertaling naar de praktijk, dat heb ik altijd gemist als jurist. Hoe ga je om met een lastige klant? Wat bedoelt de klant eigenlijk als hij boos is? Welk antwoord kun jij als jurist geven? Ik geef praktische voorbeelden aan mensen.”

28 keer gebeld

Melchior Hovestadt
Melchior Hovestadt (Movir)

Hoe advocatenkantoren omgaan met stressgerelateerde klachten is in eerste instantie aan de verzekerde zelf, zegt Movir-woordvoerder Melchior Hovestadt. “De advocaten kunnen wel kosteloos op individuele basis gebruik maken van externe coaching en counseling van ons label Elestia.” Elke verzekerde kan zes face tot face gesprekken krijgen met een coach en kan ook dag en nacht chatten of bellen met de coachingsdienst van Elestia. Dit is anoniem, dus zonder dat de verzekeraar weet om wie het gaat.

“Soms helpen we met workshops over samenwerking,” vervolgt Hovestadt. Movir werkt nauw samen met de Stichting Jonge Balie Nederland om trends binnen de beroepsgroep te meten en producten voor de doelgroep te ontwikkelen.

Dat stress een serieus probleem kan zijn voor advocaten, blijkt ook uit de interesse in de speciale hulplijn (085 – 0640 182) die de Nederlandse Orde van Advocaten heeft ingesteld voor klachten als burn-out, stress, depressie, en verslaving. De hulplijn, bemand door veertien (oud-)advocaten, is tot nu toe 28 keer gebeld.

Het volledige artikel verschijnt eind april in Mr. Magazine.

De burn-out van advocaat Sanne: ‘Uiteindelijk draaide alles om omzet’

Sanne ging na haar rechtenstudie werken in de sectie personen- en familierecht van een middelgroot advocatenkantoor. “In het begin liep alles goed, ik pak dingen makkelijk op. Maar in de meer sociale rechtsgebieden zoals familierecht en arbeidsrecht, loop je binnen een commercieel kantoor gauw tegen de uren- en omzetnormen aan, en op dat punt heb ik altijd op mijn tenen moeten lopen. Ik heb altijd gedacht dat het zo hoorde, en dat ik me daaraan moest aanpassen.”

Advocatenkantoren, zegt Sanne, worden vaak geleid door advocaten die het management naast hun eigen werk doen. “Kantoren hanteren meestal maar één echt meetinstrument, namelijk zoveel mogelijk uren en dus omzet. Beide staan onder druk in de sociale rechtsgebieden.” De urennormen, vindt Sanne, zijn daardoor vaak onhaalbaar, zelfs als je altijd optimaal presteert.

Het keurslijf begon daarom steeds meer te knellen. Toen het ook privé niet meer lekker liep, raakte de balans privé/zakelijk zoek. “Ik was totaal niet meer in staat om aan de targets te voldoen. Ik ging daarover in gesprek met mijn managing partner en voelde me in eerste instantie wel gehoord. Maar uiteindelijk heb je het periodiek altijd over uren en omzet.”

Dit gevoel werd nog sterker na haar zwangerschap. “Als nieuwbakken moeder wilde ik het werk weer oppakken. Maar mijn hoofd stond nog helemaal niet naar werk. Ik vond het lastig om me te concentreren en te presteren, ik haalde minder omzet, en voelde dat me dat ook werd aangerekend. Ik had het gevoel dat ik door dit alles niet meer voor ‘vol’ werd aangezien.”

Sanne liep daardoor helemaal vast. “Ik was doodmoe en prikkelbaar en kon me niet meer concentreren. Ik voelde me steeds onzekerder. Ik kwam huilend thuis. Ik heb me nooit ziekgemeld, maar zat gewoon in een burn-out en een depressie.” Ze voelde zich onbegrepen. Als ze haar kind naar op de opvang bracht en met tegenzin naar haar werk ging, vroeg ze zich af waar ze mee bezig was. “Ik dacht dat het aan mij lag, dat ik gek was, of niet geschikt voor de advocatuur.”

Ze zegde haar baan op om de tijd te nemen om te ontdekken wat ze wel wilde. “Door gesprekken met mijn psycholoog, een coach en anderen kwam ik tot de conclusie dat het werk als advocaat wel bij me past, maar niet meer op dezelfde manier.” Ze is toen aan de slag gegaan als zelfstandig advocaat. “Vanaf dat moment heb ik langzaamaan weer meer energie gekregen. Juist omdat ik zelf mijn werk indeel, en dus ook kan zorgen voor tijd voor mezelf wanneer dat nodig is, ben ik weer gelukkig als mens en heb ik het plezier in mijn werk teruggevonden.” Achteraf denkt ze dat het haar erg geholpen zou hebben als haar werkgever haar destijds een coach zou hebben aangeboden.

Sanne begrijpt goed dat vrouwelijke advocaten kwetsbaarder zijn voor een burn-out. “Een jonge vrouw voelt tegenwoordig veel druk: een carrière, een gezin, een relatie, een druk sociaal leven. En dan heb ik het nog niet over de lichamelijke veranderingen in een vrouwenleven. Dit heeft ontzettend veel impact op je stabiliteit en je gevoel van balans.”

Nog tips voor collega-advocaten? “Luister naar je gevoel. En als je gevoel zegt dat je niet meer gelukkig bent in je werk, onderneem actie. Zoek hulp bij iemand die je vertrouwt. Het gaat meestal niet vanzelf over.”

(Sanne is niet haar echte naam. De geïnterviewde wilde anoniem haar verhaal vertellen)

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven