De helft van de Nederlandse advocaten is nog niet klaar om digitaal te procederen. Dat is de inschatting van softwareontwikkelaars Aneto, Topicus en Armarium. Deze bedrijven leveren en ontwikkelen systeemkoppelingen waarmee advocatenkantoren kunnen communiceren met de Rechtspraak binnen het project Kwaliteit en Innovatie (KEI).
Digitaal procederen wordt op zijn vroegst half april verplicht in nieuwe civiele zaken met een belang boven 25.000 euro in de arrondissementen Gelderland en Midden-Nederland. Ook het burgerlijk procesrecht verandert. De digitalisering wordt, als de KEI-pilot een succes is, stap voor stap uitgebreid naar alle sectoren in alle arrondissementen.
Advocaten kunnen straks op twee manieren stukken uitwisselen met de Rechtspraak: door een systeemkoppeling met de eigen kantoorautomatisering of via een webportal van mijnrechtspraak.nl. Softwareaanbieders en advocaten zijn het niet eens over de vraag of dit portal geschikt is voor advocatenkantoren die samenwerken in teams van advocaten en secretaresses.
Landelijke uitrol
Lennon Wiarda (Aneto) komt in de markt nog volop advocatenkantoren tegen die denken dat ze aan het portal van mijnrechtspraak.nl genoeg hebben. “Dat is meer dan de helft, daar durf ik mijn hand voor in het vuur te steken.” Wiarda zegt dat vooral de middelgrote en kleine kantoren moeten investeren. “De traditionele juridische software volstaat niet. Als in november de landelijke uitrol plaatsvindt, moet je klaar zijn, ook al heb je maar een paar rechtszaken lopen in de arrondissementen waar je straks al digitaal moet procederen. De advocatuur laat het op zijn beloop.”
Ook directeur Robert Stallmannn (Armarium) ziet dat veel advocaten nog niet goed geïnformeerd zijn. “Ik kom nog veel advocatenkantoren tegen die niet precies weten wat KEI voor hen betekent,” stelt Stallmann. “Maar het is geen rocket science. Je hoeft maar een paar vragen te beantwoorden om te weten of het portal volstaat. Veel kantoren zullen ontdekken dat ze behoefte hebben aan een werkomgeving.”
Chief Technical Officer Sha Sohi van softwareproducent Basenet vindt het moeilijk om in te schatten hoe ver de advocatuur is. “Maar onze klanten worden wel steeds digitaler.” Basenet bedient op dit moment 800 advocatenkantoren met koppelsoftware die is geïntegreerd in de andere kantoorautomatisering.
Deadlines
Business developer David Jonckheer (Topicus) schrijft het talmen van de advocatuur toe aan een typische advocatenkwaal: “Ze komen pas in actie als er deadlines zijn. Eigen gewoonten doorbreken is voor iedereen lastig.” Jonckheer ziet ook nog koudwatervrees bij de balie: “Advocaten zijn gewend om stukken aangetekend te sturen. Dan hebben ze zekerheid. Straks moeten ze op een knop drukken, en dat zien ze als een risico.” Volgens Jonckheer is digitaal procederen niet moeilijk. “Als je de software koopt, en zorgt dat iedereen daarvoor een training krijgt, kun je snel aan de slag.”
Robert Stallmann van softwareaanbieder Armarium ziet serieuze tekortkomingen in het portal. “Iedere advocaat moet zich bezinnen of hij daar mee wil werken,” meent Stallmann. “Als je als team wilt samenwerken of aan conceptversies wil werken, dan is het portal niet geschikt.” Dat is ook de visie van Sha Sohi (Basenet).
Maar Marcel Ruygvoorn, hoofd afdeling commercial litigation van advocatenkantoor Van Benthem & Keulen, noemt de noodkreten van de sotwaremakers ‘preken voor eigen parochie’ en heeft vooralsnog vertrouwen in het portal. “We kiezen nu nog voor de tool die de Rechtspraak aan heel procederend Nederland ter beschikking stelt,” zegt Ruygvoorn. “Wij gaan er, op basis van contacten met de Rechtspraak, van uit dat het systeem pas uitgerold wordt als ieder kantoor, van de eenpitter tot de top 5, ermee kan werken. Je kunt het als Rechtspraak immers niet maken om een systeem in de lucht te houden dat slecht bruikbaar is. Maar we houden de vinger aan de pols.”
Een tweede afweging was dat een koppelsysteem implementatierisico’s meebrengt. “Dat systeem moet niet alleen kunnen communiceren met het systeem van de rechtbank maar ook met je eigen systeem. Dan heb je een dubbele kans op hiccups”
Omslachtig
Ook Karlijn Teuben, advocaat bij Pels Rijcken, KEI-docent en mede-auteur van het boek Kort Begrip van KEI, is redelijk positief over het portal. “Het ziet er redelijk gebruiksvriendelijk uit. Of het bruikbaar voor je is, hangt af van welke zaken je doet. Er zitten wel wat nadelen aan, je kunt eigenlijk niet samenwerken in een dossier, en het uploaden van bijlagen is omslachtig.”
De Raad voor de rechtspraak geeft geen advies over de keuze tussen aansluitkoppeling en portal. “Dat is niet onze rol,” zegt woordvoerster Annelies van Knippenbergh. “Wij bieden twee mogelijkheden, en is het aan de advocatenkantoren om te kiezen. Met mijnrechtspraak.nl kun je goed werken, maar ik kan me voorstellen dat advocaten die veel procederen en dus veel moeten up- en downloaden een aansluitpunt nemen.”
Of advocaten nu al klaar moeten zijn voor digitalisering, hangt af van het soort praktijk en voor welke partijen een advocaat optreedt. “Als je alleen familierecht doet, heb je er voorlopig misschien niet mee te maken,” zegt Teuben. “Als je alleen maar in Den Haag procedeert, kun je misschien ook nog afwachten. Maar wij opereren landelijk, en onze cliënten kunnen ook in Arnhem gedagvaard worden.”
Voortrekkers
Pels Rijcken is één van de voortrekkers van Silex, een samenwerkingsverband van twintig grote en middelgrote advocatenkantoren, voor wie Topicus de software Instrumenti ontwikkelde. Dergelijke aansluitkoppelingen werken in de testfase goed, blijkt uit een rondvraag van Mr. onder aanbieders van dergelijke koppelsoftware. “De tests zijn goed verlopen, wij zijn er klaar voor,” zegt David Jonckheer van Topicus, met tweeduizend advocaten als klant de grootste aanbieder van koppelsoftware voor advocatenkantoren. Ook andere grote en middelgrote advocatenkantoren en rechtsbijstandsverzekeraars hebben inmiddels een contract afgesloten voor het gebruik van Instrumenti.
Armarium, Basenet en Aneto zijn eveneens ‘ready for take off’, zeggen Stallmann, Sohi en Wiarda. Armarium heeft software ontworpen op basis van bestaande pakketten voor de roladministratiesoftware. Het bedrijf heeft contracten afgesloten voor ongeveer duizend advocaten.