Het onderzoek in opdracht van het ministerie van Veiligheid en Justitie naar de duur van de verhoorbijstand rammelt. Dat concludeert advocaat Jaap Baar uit de stukken die hij via een WOB-procedure heeft bemachtigd.
De Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) en de Nederlandse Vereniging van Jonge Strafrechtadvocaten (NVJSA) ondersteunen de bezwaren van Baar. Het ministerie weerspreekt zijn beweringen met een beroep op rapportage door het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum (WODC).
Uit de stukken die Baar verkreeg blijkt onder meer dat er volgens onderzoeksbureau Significant in de politiesystemen geen betrouwbare gegevens aanwezig zijn om te berekenen hoe lang een verhoor gemiddeld duurt. Toch kwam Significant later met het rapport op basis waarvan de beloning van advocaten werd berekend. Baar: “Ik vind het vrij frappant dat volgens Significant op basis van de systemen geen betrouwbare uitspraken gedaan kunnen worden over verhoorduur en het aantal verhoren per zaak. Dat komt wel in de eerste conceptversie van het rapport terug, maar is er later uitgehaald.”
De discussie over de verhoorbijstand ontstond in maart van dit jaar, toen de politie werd verplicht om advocaten toe te laten bij het politieverhoor. Vervolgens kende de Raad voor Rechtsbijstand aan advocaten anderhalf à drie punten toe voor de beloning van advocaten bij het politieverhoor. Dit komt neer op 150 euro voor B-verhoren en tot 300 euro voor A-verhoren (zware zaken). Dat zijn forfaitaire bedragen, dus onafhankelijk van de feitelijke duur van het verhoor en het aantal verhoren.
De Nederlandse Vereniging van Strafrechtadvocaten (NVSA) en de Nederlandse Vereniging van Jonge Strafrechtadvocaten (NVJSA) sleepten de minister en de Raad voor Rechtsbijstand voor de rechter om een hogere vergoeding af te dwingen. De rechtbank wees die eis af.
Het standpunt van Jaap Baar komt overeen met de uitkomsten van een onderzoek dat de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) heeft laten doen door bureau APE. “De bevindingen van Mr. Baar onderschrijven in belangrijke mate de conclusies van deze review,” zegt een woordvoerster. De NOvA is van mening dat nieuw, gedegen onderzoek noodzakelijk is “als men een betrouwbaar gemiddelde zou willen bepalen”. Ook NVJSA-voorzitter Thomas Felix is gesterkt in zijn overtuiging dat er een nieuw onderzoek moet komen. Hij wijst er op dat het ministerie Significant eerder heeft ingeschakeld om een voorspelling te doen over de verhoorduur. “Toen kwam Significant ook al op drie punten voor A-zaken. Het lijkt erop dat de slager hier zijn eigen vlees keurt.”
Het ministerie verwerpt de kritiek van Baar, de NOvA en de NVJSA. Een woordvoerster van het departement zegt dat het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum (WODC) de rapportage van Significant en de tegenanalyse van APE heeft geanalyseerd. “Het WODC heeft geconcludeerd dat de door Significant getrokken conclusies voldoende zijn onderbouwd en wetenschappelijk verantwoord zijn,” aldus de woordvoerster.
Het WODC zegt dat Significant met behulp van ruime aannames verantwoord is omgegaan met de tekortkomingen in het onderliggende materiaal. Wel tekent het WODC aan dat het nodig is om over een langere periode te monitoren. De minister heeft deze WODC-analyse op 7 november naar de Eerste Kamer gestuurd.
“De minister vindt ook dat over een langere periode gemonitord moet worden,” zegt de woordvoerster van het ministerie. Dit onderzoek door het WODC is dit najaar van start gegaan. De advocatuur wordt dus volgens het ministerie op zijn wenken bediend.
