Bekend is het verhaal van de aap die turend naar bewegende beelden zijn vingers op het toetsenbord doet neerdalen en zo beleggingen en andere gevaarlijke financiële transactie in beweging zet. Zij (of hij?) doet het nogal eens beter dan al die bankiers en andere duurbetaalde “specialisten” die de wereldeconomie aan het wankelen hebben weten te brengen.
Hoewel? George Soros is geen aap, maar slaagt er wél in om zelfs in (aan?) deze slechte tijden nog miljarden te verdienen. Jaren geleden schreef hij een bofek met uitleg van zijn aanpak, op grond van min of meer mathematische benaderingen van financiële markten. Door de gangbare economie en aanpalende gebieden van gevestigde wetenschap zo niet geloof werd het weggehoond. Soros moest terug naar school om wiskunde te leren. Nu heeft hij weer een boek geschreven en jawel, eindelijk onder de indruk van inzicht en werkelijkheid houdt “de wetenschap” zich angstvallig stil.
Wie de Nederlandse strafrechtspraak enigszins bijhoudt, met name die plaatselijk te Amsterdam en bijvoorbeeld die tegen Wilders of in de Ahold-zaak, zou bijna gaan hopen dat ook in die sferen een Soros opstaat. Of tenminste een aap. Sidney Hook merkte op dat een aap achter een typemachine in principe de hele Heilige Schrift zou kunnen neerzetten, ook al is de kans daarop niet grootf. Het rechtsbedrijf is minder heilig en alleen al daarom zouden apen het daarin nog beter moeten doen.
Tenminste, die gedachte bekroop uw columnist toen hij kennis nam van de Amsterdamse vervolgingsbeschikking tegen Wilders. Met de materieelrechtelijke kwaliteiten daarvan is al eerder korte metten gemaakt. Strafbepalingen worden buiten verband opgerekt, voorwaardelijke opzet wordt niet goed begrepen, het EHRM wordt verkeerd geciteerd en de zaak-Wilders zou een geval zijn van “botsing van grondrechten”. Alsof Wilders daadwerkelijk enige vrijheid van godsdienst zou hebben ingeperkt. Maar goed, lees over dit soort misslagen en erger vooral Gelijn Molier, die in Trouw van 7 februari jl. ongereformeerd de staf brak over de wanvracht van materieelrechtelijke fouten in de vervolgingsbeschikking.
Ook rechtsvorderlijk beschouwd hadden apen het vast beter gedaan. Alle strafrechtspleging is onderworpen aan fundamentele maatstaven van subsidiariteit en proportionaliteit: pak het probleem pas strafrechtelijk aan als het echt niet anders kan en ga vervolgens voor gepaste aanpak, gegeven de ernst van het probleem. In ieder geval subsidiariteit is in ‘s Hofs beschikking ver te zoeken. Bovendien komt andere dan marginale toetsing van vervolgingsbeslissingen door het Openbaar Ministerie in strijd met de machtenscheiding, wat allerhande geleerde schrijvers en rechters er ook over opmerken en zelfs beslissen. Integrale toetsing betekent immers overname of eigenlijk afschaffing van dat zelfde Openbaar Ministerie.
Inderdaad reikte ‘s Hofs zotheid tot ver in materieelrechtelijke sferen: Wilders is schuldig en strafbaar, staat er met zo veel woorden. Dat heeft strafvorderlijke gevolgen. Al in 1995 heeft het EHRM uitgemaakt dat een schuldigverklaring door enig staatsorgaan voorafgaand aan een definitieve uitspraak van de strafrechter de eigenlijke strafzaak onmogelijk maakt (Allenet de Ribemont). Zelfs het Amsterdamse Hof te Amsterdam is in beginsel een staatsorgaan en dus is het OM in de zaak tegen Wilders niet langer ontvankelijk. Ook afgezien hiervan rijzen vraagstukken van ne bis in idem: het met zo veel woorden schuldig verklarende Hof is immers een rechterlijk college, tenminste in naam.
Dan de oprekking, alweer ver buiten verband, van het begrip “belanghebbende” (op wiens verzoek vervolging kan worden bevolen) in art. 12 Sv. Te pas en te onpas worden verzoeken om vervolging niet-ontvankelijk verklaard, maar als het gaat om een vraagstuk van openbare orde, aldus dit Hof, dan is in beginsel iedereen belanghebbende. Maar wie ging ook alweer over de openbare orde? Gerard Spong en een groepje studenten, die de zaak op gang zouden hebben gebracht? Nog een aap achter de knoppen, dit keer met minder gunstige gevolgen?
Zonder nadere redengeving gaat het natuurlijk niet aan om Gerard anders dan zuiver esthetisch met een aap te vergelijken. (Straks krijgt uw columnist ook zo’n Amsterdamse vervolgingsbeschikking aan de broek.) Hoewel? Geldingsdrang schept hier toch gelijkenis met borsttrommelende aapjes en andere lawaaimakende aandachttrekkers. Want wat bewoog Gerard eigenlijk om deze in te veel pagina’s verpakte kromspraak van ‘s Hofs vervolgingsbeschikking uit te lokken? Sinds wanneer zet Gerard zich in voor het goede doel? Ging hij niet prat op volledig gebrek aan principes? Pardon: bijna volledig gebrek, gegeven zijn principieel opportunisme? Hij heeft zich toch niet tot de Islam bekeerd? Mooi geloof, maar niks voor homoseksuele Gerard zou je denken.
Of was het te stil geworden om hem heen? Voor onbehandelbare narcisten is niets kwetsender en erger dan gebrek aan publieke aandacht. Die heeft Gerard nu eindelijk weer, incluis de hysterie van zijns persoons beveiliging tegen Wilders’ levensgevaarlijke geachte bendegenoten. Hadden de media hem maar vaker naar voren gehaald, dan was deze zaak-Wilders ons misschien bespaard gebleven. (Uw columnist doet zijn best, Gerard! Niet boos zijn hoor, je staat toch ook weer eens in een veel gelezen blog? Wees blij! En ik zal niet meer zo vals tegen je zijn, echt heus waar beloofd.)
Met Wilders nu bang zijn voor zware straf? Als het al komt tot een zaak, wat niet is te hopen? Misschien niet, gegeven de fooien waarmee Amsterdamse strafrechters de voormalige top van Ahold lieten lopen. Die hebben wel iets meer op hun geweten dan Wilders. Maar “het ging niet om persoonlijk gewin” vond de rechter. Nee, heel misschien niet in termen van eigen geld, maar waarom een dergelijke drogredengeving zo’n geweldig lage straf kan bepalen werd er niet bij gezegd. Dikke kans dat zelfs een aap zwaardere straffen had opgelegd.
Apen in toga’s? Toch maar niet. Laat liever een – en nog veel meer – rechterlijke Soros opstaan.
