In de Evaluatie limitering processtukken concludeert het Landelijk Overleg Vakinhoud Civiele Hoven (LOVCH) dat er door procespartijen “overwegend positief gereageerd” wordt op de regeling. Die geldt sinds 1 april 2021 voor civiele dagvaardingszaken en voor verzoekschriftprocedures in handels- en insolventiezaken bij de gerechtshoven. De regeling leidde destijds tot een kort geding, Kamervragen en prejudiciële vragen aan de Hoge Raad.
De begrenzing is destijds ingesteld omdat bleek dat de gemiddelde lengte van processtukken alsmaar groeide. Om die groei te remmen, en dossiers behapbaar te houden, is toen een limiet ingesteld. De memorie van grieven en van antwoord in hoger beroep zijn beperkt tot 25 pagina’s (in octrooizaken 60 pagina’s) en de memorie van grieven en van antwoord in incidenteel hoger beroep en andere memories zijn beperkt tot 15 pagina’s (in octrooizaken 36 pagina’s). Drie jaar na de invoering is middels enquêtes onder procespartijen een evaluatie uitgevoerd.
Verademing
De belangrijkste conclusies uit die evaluatie zijn positieve signalen. Zo blijkt dat in gelimiteerde processtukken sneller tot de kern wordt gekomen. “Stukken worden beter toegespitst op waar het echt om dient te gaan in het hoger beroep. Dat is een verademing voor onze collega’s”, zo licht raadsheer Herman van Harten, voorzitter van het LOVCH, toe.
“Het betekent beter gebruik van de beperkte rechterlijke capaciteit. Eerder was het soms zo dat de zaak neerkwam op een herhaling van zetten uit de eerste aanleg en dan in de stukken nog eens dunnetjes werd overgedaan, in de hoop dat het hof daar nu anders over zou denken.”
“Advocaten houden nu tijdens het schrijven van processtukken automatisch rekening met de lengte van hun processtuk. Vergelijk het maar met een journalist die beperkte ruimte heeft voor een artikel: je wordt gedwongen focus aan te brengen en snel tot de kern van het verhaal te komen. Dat heeft een positief effect op de leesbaarheid en structuur van processtukken.”
Marges
Toch worden er in het evaluatierapport ook kritische noten gekraakt. Vooral vanuit de advocatuur komen er ook minder enthousiaste reacties binnen. Zo blijkt dat advocaten zich gedwongen voelen om met kleinere marges te werken in hun tekstverwerker, witregels te schrappen, lettertypes te verkleinen en inhoudsopgaves te schrappen.
“Het gaat ten koste van de cliënt”, zo reageert een van de ondervraagde advocaten. “Je bent relatief meer tijd kwijt aan inkorten en zorgen dat je binnen de limieten blijft, dan aan de inhoud. En tijd is geld. Het levert dus geen betere, maar wel duurdere stukken op.”
“In mijn optiek zijn processtukken slechter leesbaar geworden”, reageert een andere advocaat. “Er wordt vaker dan voorheen verwezen naar eerdere processtukken, wat de leesbaarheid niet ten goede komt. De leesbaarheid is niet alleen voor mij moeilijker geworden, maar ook voor cliënten wordt het, niet geheel onbelangrijk, er niet duidelijker op.”
Verzoek
Toch overheersen, als het aan het LOVCH en de Rechtspraak ligt, de voordelen boven de nadelen. “De civiele afdelingen van de gerechtshoven zullen deze limieten dan ook blijven hanteren. De regeling blijft van kracht.”
Overigens is het voor advocaten wel mogelijk om een verzoek in te dienen om af te wijken van de ingestelde limiet. Dat kon al sinds 2021, en die mogelijkheid blijft bestaan. De Rechtspraak laat weten zulke verzoeken bovendien snel te behandelen: er wordt zo veel mogelijk binnen twee werkdagen beslist of er aanleiding bestaat om langere processtukken toe te staan.
