De coachtip van de maand: Een momentje voor een complimentje!

Delen:

duimen-omhoogHoe motiveer je een parkiet, die stil in een hoekje van zijn kooi zit, om te gaan vliegen en zingen? Wat denk je, een vlam onder de kooi houden? Aan de kooi schudden? Of misschien een vrouwtje in de kooi zetten….? Dit lijkt een grap, maar niets is minder waar; dit experiment is als case studie onderdeel van een serieus onderzoek naar middelen om prestaties en dus gedrag van werknemers te veranderen (gedragswetenschapper Marius Rietdijk, proefschrift: ‘Organisaties conditioneren. De invloed van beloning en straf op werkprestaties’, VU uitgeverij, oktober 2009). Mensen en dieren zijn gewend aan het krijgen van straf als middel om gedrag te veranderen: de hond krijgt een schop, de werknemer een lading negatieve kritiek, een puber huisarrest. Uit het onderzoek van Rietdijk blijkt dat straffen niet fundamenteel helpt om gedrag te veranderen. Belonen helpt wel en dat geldt in breder verband, dus niet alleen in werkcontext. Pubers bijvoorbeeld schijnen nauwelijks in staat te zijn om met negatieve kritiek om te gaan. Als je ze iets wil aanleren, dan heeft straffen van negatief gedrag dus weinig zin.  Zijn boodschap is simpel: goed gedrag belonen en slecht gedrag negeren is de manier om gedrag te veranderen. Mensen doen waar ze voor beloond worden! Een zachte vorm van manipuleren dus…

Terug naar de parkiet: Zodra de parkiet iets bewoog, klopte de onderzoeker op de tafel en riep hij: ‘Goed zo, goed zo’, elke keer weer. De parkiet legde niet meteen het verband tussen zijn gedrag en het gedrag van de onderzoeker, maar na een paar keer had de parkiet door dat zijn beweging werd beloond en ging hij steeds meer fladderen en zingen. De truc was dus: meteen belonen na het vertonen van het positieve gedrag. Later deed Rietdijk experimenten op de werkvloer, allemaal met hetzelfde resultaat: de positieve aanpak werkt. Voor juristen, doorgaans niet erg scheutig met complimenten, valt er nog veel te leren.

Betekent dit nu dat je geen negatieve kritiek mag geven? Nee natuurlijk niet. Van negatieve feedback op prestaties of gedrag kan iemand, mits opbouwend gegeven, b.v. met suggesties erbij om het beter te doen, veel leren; het is alleen niet het meest effectieve middel om gedrag te veranderen, zo blijkt althans uit dit onderzoek.

Enkele tips:

Begin met zelfbeloning. Beloon jezelf voor goed gedrag. Je hebt bijvoorbeeld de neiging om bepaalde zaken uit te stellen en het is je nu eindelijk gelukt om die ene klus eens meteen te doen. Je beloont jezelf dezelfde dag nog met iets waar je blij van wordt: uit eten, iets lekkers, sporten, even gamen enz. Je zult waarschijnlijk merken dat dit je een lekker gevoel geeft. Door jezelf te belonen maken je hersenen namelijk dopamine aan. Daardoor word je ook gestimuleerd het beloonde gedrag weer te gaan vertonen, om opnieuw datzelfde lekkere gevoel te krijgen.  Als je merkt welke positieve uitwerking dit heeft op jou, is het ook makkelijker anderen te belonen voor goed gedrag.

Formuleer van tevoren het gewenste gedrag van de persoon van wie je gedragsverandering wilt zien. Maak dus meteen duidelijk wat je wilt van een persoon. De praktijk is dat voor de mensen waarmee je werkt juist vaak onduidelijk is wat je nu concreet van ze verwacht. Daardoor werk je in de hand dat je gedrag achteraf moet gaan corrigeren en dat is veel minder positief. B.v. ‘Ik wil dat je tijdens de vergadering morgen een plan van aanpak presenteert in zaak x’.

Let op wat er specifiek goed gaat. Dat klink simpel, maar doorgaans zijn we vooral geneigd te zien wat niet goed gaat. Door elke dag de vraag te stellen: Wat doet hij/zij vandaag goed?, dwing je jezelf tot positieve reflectie over deze persoon. En er gaat altijd wel iets goed, al was het de inzet die hij/zij heeft getoond.

Benoem het positieve gedrag en de positieve effecten daarvan op jou. Dit noemt men ook wel ‘positieve feedback’. B.v. Tijdens de vergadering legde je met behulp van een spreadsheet uit wat je concreet wilt gaan doen in zaak x . Ik was daar erg blij mee, want daarmee neem je mij werk uithanden ’.

Leer complimenten geven. Dit is misschien wel het meest onderschatte sociale instrument dat we tot onze beschikking hebben. Complimenteren is een vorm van positieve feedback. Je moet eerst gedragingen leren herkennen die een compliment waard zijn. Dat kunnen alle gedragingen zijn die je oprecht waardeert aan een ander en gedragingen die wijzen op groei of progressie van een ander. Maar je kunt ook iemand complimenteren met bepaalde eigenschappen of uiterlijke kenmerken. Dan moet je vervolgens leren complimenten te geven en dat leer je vooral door het veel te doen. B.v. ‘Het getuigt van enorm veel plichtsbesef dat je ondanks de pijn van je gebroken schouder toch dat pleidooi hebt gehouden. Pluim daarvoor!’ Tips: complimenten.startpagina.nl. De nationale complimentendag is ieder jaar op 1 maart en op de nationale complimentensite kan je complimenten voor iemand achterlaten. Ook leuk: www.pluimen.nl met allerlei tips om iemand een pluim te geven.

Beloon immaterieel. Bij beloningen in de werksfeer denken we vaak aan een bonus of een salarisverhoging, maar uit onderzoek blijkt dat immaterieel belonen, veel aandacht geven op het moment dat het gewenste gedrag wordt vertoond, het beste werkt. Een immateriële beloning kun je meteen geven op het moment van goed gedrag en een beloning werkt nu eenmaal beter als het direct volgt op het gedrag.

Zoek naar beloningen die bij de persoon passen. Afhankelijk van het gedrag wat je wilt beïnvloeden, moet er soms meer gebeuren dan alleen positieve aandacht geven. Je wilt b.v. de omzet omhoog hebben van een medewerker. Dan helpt het waarschijnlijk al dat je een kleine vooruitgang in omzet benoemt en daar aandacht voor hebt; maar je kunt waarschijnlijk meer doen om zijn gedrag positief te beïnvloeden. Beloningen zijn sterk persoonsgebonden. De ene persoon waardeert een vrije dag, de ander vindt een persoonlijk compliment fijn, een aanmoediging, een handgeschreven bedankbriefje of een bloemetje.

Een goed voorbeeld van eigentijds belonen past het advocatenkantoor Freeborn & Peters uit Chicago jaarlijks toe met ‘de luggage party’ (waarschijnlijk na het bekend worden van de omzetcijfers). Iedereen, behalve de partners, die zin heeft in een weekend naar Las Vegas neemt op de daartoe aangewezen dag zijn koffer mee. Aan het einde van de dag wordt een aantal namen uit een hoge hoed getrokken. Voor de winnaars komt een limousine voorrijden die hen naar het vliegveld brengt voor een kosteloos weekend gokplezier. Wellicht dat dit bijdroeg aan de grote verdraagzaamheid van de medewerkers toen door het kantoor besloten werd de salarissen te bevriezen en een ontslagronde in te zetten vanwege de crisis……

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven