Een welbekende ergernis onder studenten: het claimen van werkplekken in de UB. Wanneer de bibliotheek opengaat, staan er al mensen te wachten die bij binnenkomst een wettenbundel of een nietszeggend schrift neerleggen op de tafels, soms alleen voor zichzelf, maar vaak ook voor medestudenten. Veel van deze plekken worden vervolgens minstens een uur lang niet gebruikt, waardoor de student die wat later in de bieb komt, vaak de hond in de pot vindt. Het hele proces heeft verdacht veel weg van een all-inclusive resort waar om 06:00 uur ’s ochtends voornamelijk Nederlanders zich naar het zwembad haasten om een handdoekje neer te leggen op een ligbedje. Vervolgens gaan ze weer terug naar bed en enkele uren later wordt er pas daadwerkelijk gebruikt gemaakt van het bedje. Irritant? Ja. Illegaal? Nee.
De maand december betekent aan Tilburg University tentamentijd. De rij voor de bibliotheek is dan elke ochtend om 07:45 uur enkele tientallen meters lang en de koffieautomaten draaien overuren. Het is dan ook niet verwonderlijk dat ik, als de antithese van een ochtendmens, vaak een halflege UB aantref waar wel elke werkplek middels een stapeltje blaadjes toegeëigend is. Een veelgehoorde reactie van medestudenten is om gewoon zelf wat eerder in de bieb te zijn: in principe geen slecht idee. Ik heb er echter moeite mee het adagium ‘If you can’t beat ‘em, join ‘em’ te hanteren in deze situatie. Dus, zoals een goed rechtenstudent betaamt, nam ik eens een greep uit de collectie Huisregels van Nederlandse universiteitsbibliotheken. Mag dit claimen van een werkplek eigenlijk wel?
Tilburg:
Tot mijn grote spijt moet ik melden dat Tilburg University geen enkele bescherming biedt tegen de heersende claimcultuur. Het huisreglement maakt geen melding van het bezetten van werkplekken. Wellicht eens tijd voor een herziening – aangezien er ook nog ‘mp3-spelers’ in voorkomen?
Utrecht:
Het beeld in Utrecht is op papier rooskleuriger: hier mag je volgens lid 5 van het Huisreglement “niet langer dan 30 minuten wegblijven van uw studieplaats.” Na het verstrijken van dit halve uur worden de spullen weggelegd en mag iemand anders de plaats overnemen. Ik weet alleen niet in welke mate deze regel gehandhaafd wordt.
Amsterdam (UvA):
Artikel 19 van het Huishoudelijk Reglement van de Bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam luidt als volgt:
“Als een studieplaats met PC langer dan 20 minuten niet gebruik wordt, is het de medewerkers van de bibliotheek toegestaan de studieplek uit te loggen en vrij te geven.”
Hoewel handhaving achter kan blijven, lijkt Amsterdam toch een vrij strenge norm te hanteren voor het daadwerkelijk gebruik van werkplekken.
Amsterdam (VU):
Net als Tilburg University bevat het Huisreglement van de Vrije Universiteit in Amsterdam geen bepalingen over het gebruik van werkplekken.
Leiden:
Het Leidse avondmens kan van geluk spreken met het huisreglement van de plaatselijke universiteit. Huisregel 7 verbiedt het om in de LUL (Leiden University Library) werkplekken voor jezelf of voor derden bezet te houden. Ook worden computers na 20 minuten inactiviteit automatisch uitgelogd.
Rotterdam:
Ook de Erasmus Universiteit verbiedt het bezet houden van werkplekken voor jezelf of anderen. Het is echter wel toegestaan om maaltijden te nuttigen. Dineren in de bieb dus, als je je werkplek ook ’s avonds wilt behouden.
Maastricht
Ook in het zuiden worden korte metten gemaakt met werkplekbezetters – volgens de huisregels, althans. Je mag er tijdens de tentamenperiode geen plekken reserveren voor jezelf of voor anderen. Ook geldt de algemene regel dat je je werkplek moet opgeven als je langer dan 30 minuten weg bent; computers herstarten automatisch na een half uur inactiviteit.
Deze korte vergelijkende analyse geeft waarschijnlijk geen volledig beeld van de werkelijkheid: met echte tentamendrukte in de bieb zijn de regels meestal moeilijk te handhaven. Het dwingende stramien van de universitaire maatschappij lijkt dus toch eenieder te dwingen tot het claimen van plekken. Handdoekje leggen: het mag (meestal) niet, maar gebeurt vaak wel. Oefenen voor de vakantie bij het all-inclusive resort kan in ieder geval in Tilburg!
