In 2010 verhuisde Transavia naar het ‘state of the art’ kantoorgebouw TransPort op Schiphol-Oost. En met ‘state of the art’ wordt vooral gedoeld op het duurzame karakter van het gebouw. Jochem Croon, General Counsel van Transavia, somt op: een groen dak, zonnepanelen, flexibele daglichtregeling, ‘grijs’ (gerecycled) regenwater voor de WC’s, ondergrondse energieopslag en gebruik van duurzame stoffen voor de kantoorinrichting.
Het klimaatvriendelijke beleid van Transavia is ook terug te vinden in de keuze voor moderne en relatief schone vliegtuigen. Ook de passagiers wordt de mogelijkheid geboden een steentje bij te dragen: via het GreenSeat programma kunnen zij de CO2 uitstoot van hun vlucht compenseren. Bij de indeling van het kantoor is uitgegaan van flex-werken: grote open ruimtes en slechts hier en daar een kamer. Croon legt uit: “Het kantoor is verdeeld in zogenaamde ‘vlekken’, zoals de vlek directie, de vlek vliegdienst en de vlek juridische zaken. Sommige mensen mogen gebruik maken van een ‘cabin’, een kamer. Maar wanneer de gebruiker meer dan een uur weg is, kan een ander die kamer in gebruik nemen. Het is dan ook niet de bedoeling dat je persoonlijke dingen aan de muur hangt. En mensen die snel even geconcentreerd in stilte willen werken, die pakken een ‘cockpit’.” Transavia, een dochter van KLM, is met 1.800 medewerkers en 35 toestellen de enige Nederlandse ‘low cost leisure carrier’. Daarnaast is er sinds 2007 Transavia France, en samenwerking tussen Transavia en Air France . Dit bedrijf is een luchtvaartbedrijf gevestigd in Parijs met een Franse vergunning , maar verder volledig opererend volgens dezelfde ‘branding’ als de Nederlandse evenknie; naar de markt toe is er geen verschil. De vluchten van Transavia France kunnen ook uitsluitend via transavia.com worden geboekt.
De afdeling
De afdeling bestaat naast Jochem Croon uit Lisette Leuftink (ex-Van der Steenhoven Advocaten) en Mieke Osse die als juridisch-administratief medewerker/paralegal werkt. In nauwe samenwerking met de afdeling zijn ook nog twee lease-managers actief; zij vallen hiërarchisch echter niet onder Croon maar passen goed bij dit team door de aard van hun werkzaamheden. De entree van Croon bij Transavia – en de luchtvaart – was op een bijzonder moment. Croon: “Ik begon hier op 10 september 2001. De dag erna zag de wereld en zeker de luchtvaart er heel anders uit!” Croon kwam niet uit de luchtvaart, hij begon zijn loopbaan in een commerciële functie bij rederij Spliethoff uit Amsterdam en stapte daarna over naar een bedrijfsjuridisch adviesbureau. Na deze ervaring werkte hij enige tijd bij een venture capital-onderneming met wereldwijd deelnemingen in de offshore en de scheepvaart. Zijn huidige rol als General Counsel omvat niet alleen de verantwoordelijkheid voor alle juridische zaken maar tevens voor de “Industry Affairs”. Dit betekent dat hij er voor moet zorgen dat de belangen van Transavia extern zo goed mogelijk worden behartigd. Het gaat hier bijvoorbeeld om de belangen van Transavia op Schiphol, in Den Haag en Brussel en in de luchtvaartorganisaties ELFAA (European Low Fares Airline Association) en IACA (International Air Carrier Association). Tevens is hij de juridisch adviseur van de BARIN (The Board of Airline Representatives in the Netherlands), een organisatie waarin ongeveer 80 luchtvaartmaatschappijen zijn vertegenwoordigd die zaken doen in Nederland. Croon maakt vast deel uit van de directievergaderingen en rapporteert in zijn functie aan algemeen directeur Bram Gräber.
Het werk
Croon geeft aan dat er geen werkverdeling op specialisatie bestaat tussen de juristen op de afdeling, daarvoor is die afdeling te klein. Door de aard van de activiteiten van Transavia zijn de werkzaamheden zeer divers. De stoelen in de vliegtuigen worden via twee kanalen verkocht: direct aan de consument en via touroperators (business tot business) die de stoelen vervolgens als onderdeel van een pakketreis voor eigen rekening en risico in de markt zetten .
Aan de consument worden de stoelen verkocht via de website van Transavia, een website die al eens een prijs in de wacht sleepte voor gebruiksvriendelijkheid. De rechtsgebieden die aan bod komen zijn zeer divers. Op de transacties via de website zijn het consumentenrecht van toepassing en het algemene verbintenissenrecht. Het intellectuele eigendomsrecht speelt een rol daar waar het gaat om de ‘branding’ van Transavia en waar via reclame de diensten van het bedrijf aan de consument worden aangeboden. Daarnaast houden de juristen zich bezig met het opstellen van contracten met touroperators en met leveranciers van onder andere brandstof, kleding, catering ,afhandeling, schoonmaak en uiteraard vliegtuigen. Vermogensrecht is met name van belang voor de vliegtuigfinanciering. De vliegtuigen zijn of in eigendom van Transavia, of ze worden geleased, zowel operational als financial lease. Transavia heeft als vakantievervoerder te maken met een conjunctuur. In de zomer wordt alle capaciteit aan vliegtuigen ingezet, in de winter – het laag seizoen – wordt een aanmerkelijk deel van de vloot verhuurd aan andere luchtvaartmaatschappijen, de zogenaamde lease-out. Ook typische luchtvaartrechtelijke zaken als landingsrechten en de regulering van Schiphol komen aan de orde, naast de internationale regelgeving voor de luchtvaart die in de eerdergenoemde belangenorganisaties wordt behandeld. Afhandelen van vluchtverstoringen door ’unruly passengers’ (agressieve of rokende passagiers) is ook een taak van de juristen. En uiteraard speelt ICT in de luchtvaart een grote rol, vandaar dat ook regelmatig ICT-contracten moeten worden beoordeeld . Maar ook het gebied van het ondernemingsrecht is er de laatste tijd veel gebeurd. Zo vertelt Croon dat recent de corporate governance is herzien, dat er nieuwe statuten zijn gemaakt en nieuwe reglementen voor directie en Raad van Commissarissen. Veel tijd heeft hij daarnaast gestoken in de begeleiding van de oprichting van Transavia France, En ten slotte: het mededingingsrecht is in de commerciële luchtvaart nooit ver weg. Dus ook aan die zaken besteden de juristen regelmatig aandacht. Arbeidsrechtelijke zaken en fiscale aangelegenheden worden in beginsel niet door Croon’s afdeling behandeld. De samenwerking met de juristen van de KLM is goed zegt Croon, maar deze beperkt zich voornamelijk tot zaken die de gemeenschappelijke groepsbelangen betreffen. Als voorbeeld noemt hij de problematiek rond de IJslandse aswolk enige jaren geleden.
Passagiersrechten
Dit is een zeer belangrijk onderwerp binnen de internationale passagiersluchtvaart. En Jochem Croon is een specialist op dit gebied; regelmatig publiceert hij over dit onderwerp of is hij spreker op conferenties. Waar gaat het om? Het draait allemaal om een Europese verordening uit 2004 met betrekking tot passagiersrechten. Deze verordening geldt voor alle vluchten vanaf een luchthaven in de EU, ongeacht de nationaliteit van de luchtvaartmaatschappij, en voor vluchten naar een luchthaven in de EU door een Europese luchtvaartmaatschappij. De verordening verplicht luchtvaartmaatschappijen die passagiers niet toelaten op een vlucht (bijvoorbeeld bij overboeking) of een vlucht annuleren, die passagiers te compenseren met in de verordening vastgelegde vaste bedragen. Ook verplicht de verordening luchtvaartmaatschappijen die passagiers (en de passagiers die lang vertraagd zijn) te verzorgen, dat wil zeggen hen eten, drinken, telefoonkaarten en eventueel een overnachting aan te bieden. Eerstgenoemde compensatieplicht is door het Europees Hof in het Sturgeon arrest uit 2009 uitgebreid met vertraging, waaronder verstaan wordt een vlucht die meer dan drie uur is vertraagd. Croon vertelt dat er op dit moment naar aanleiding van dat arrest vanuit verschillende EU-lidstaten zaken zijn aangebracht bij het Europese Hof van Justitie. Daarnaast buigt ook de Hoge Raad zich over de rechtsgeldigheid van dit arrest. Het gaat daarbij vooral om het feit dat het Sturgeon arrest in strijd zou zijn met het Verdrag van Montreal en tegen de expliciete bedoeling van de wetgever in zou gaan.
Preferred suppliers
Er is voor gekozen om niet met één kantoor te werken. Wezenlijk voor de inrichting van de afdeling is dat er wordt gewerkt met een ’pallet’ van specialisten in verschillende rechtsgebieden. Dat gaat dwars door de diverse kantoren heen. De specialisten worden overwegend geconsulteerd voor een second opinion, voor overleg over de te volgen strategie of voor een snelle uitwisseling van know how. Zaken met betrekking tot passagiersrechten vormen een substantieel deel van het werk van de juridische afdeling. Voor het civielrechtelijke deel wendt men zich tot Robert Pessers en Maaike Lustenhouwer van Van Traa in Rotterdam en Michelle Reevers van Leeman Verheijden Huntjens, eveneens in Rotterdam. Bij dit laatste kantoor wordt ook gewerkt met Marcel van den Ende, die algemene contractzaken en geschillen behandelt. Voor het bestuursrechtelijke deel van de passagiersrechten werkt Transavia met Peter Eijsvoogel en Pieter Huizing van Allen & Overy. Van dit kantoor staat Paul Glazener de juristen bij in mededingingsrechtelijke zaken. Henk Brat van Vestius Advocaten in Amsterdam assisteert de juristen bij het aangaan van samenwerkingen, ondernemingsrechtelijke zaken en Boek 2–aangelegenheden. Notaris Herman van den Eerenbeemt van notariskantoor Spier & Hazenberg in Amsterdam verzorgt vliegtuigregistraties, legalisaties en hypotheken. En hoewel veel documenten voor vliegtuigfinanciering en –lease zijn gestandaardiseerd, gaan de juristen af en toe te raden bij Jeremy Edwards en Emma Giddings van Norton Rose in Londen.
Kennis en netwerk
Kennis wordt op verschillende manieren bijgehouden volgens Jochem Croon. Zo volgde Lisette Leuftink recentelijk de opleiding Aircraft Finance in Parijs die door Norton Rose werd georganiseerd. Ook worden relevante seminars bij advocatenkantoren gevolgd en wordt regelmatig gezamenlijk de jurisprudentie besproken. Croon is bestuurslid van de Nederlandse Vereniging voor Zee- en Vervoerrecht, van ELFAA (zie hiervoor) en is chairman van de Council Air Political Affairs van IACA (International Air Carrier Association). Beide juristen zijn lid van het Nederlands Genootschap van Bedrijfsjuristen.
