Juristen in actie voor genderneutrale overheidstaal

‘Goed huisvader’, ‘raadsheer’, ‘raadsman’: het is hoog tijd dat zulke termen in de Nederlandse overheidstaal vervangen worden door moderne, meer inclusieve formuleringen. Dat stellen André Verburg, staatsraad bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State, en zeven andere juristen in hun oproep om na te gaan waar overheidstaal toe is aan modernisering.

Delen:

foto: Pixabay

Met de hashtag ‘mannelijketaalisnietneutraal’ roepen de acht juristen, onder wie meerdere rechters, twee advocaten, een officier van justitie en een rechercheur bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, op social media te kijken waar overheidstaal inclusiever geformuleerd zou kunnen worden.

Voorzichtig en redelijk persoon

Zij verwijzen daarbij naar buurland België. Daar wordt de term ‘goed huisvader’, die in het Belgische burgerlijke recht op meerdere plaatsen wordt gebruikt, geschrapt en vervangen door het genderneutrale begrip ‘voorzichtig en redelijk persoon’. Modernisering is deels al toegepast en deels nog in de wetgevende fase, meldde de Belgische krant De Morgen op 8 april.

In de Nederlandse wetgeving daarentegen bestaat dit begrip nog. In artikel 1781 van boek 7a van het Burgerlijk Wetboek staat namelijk: ‘Die iets te leen ontvangt is gehouden, als een goed huisvader, voor de bewaring en het behoud van de geleende zaak te zorgen’. Hoog tijd dat ook Nederland dit aanpast, vinden staatsraad Verburg en de zeven andere juristen.

Goede huismus

Op hun oproep op LinkedIn kregen zij al snel tientallen reacties en er volgde een levendige discussie. “Prachtig initiatief”, reageren verschillende mensen. Sommigen komen met suggesties voor de lijst die Verburg en zijn mede-initiatiefnemers bijhouden. Zo worden de termen ‘raadsheer’, ‘raadsman’, ‘rentmeester’ en ‘ombudsman’ genoemd.

Voor ‘raadsheer’ zou bijvoorbeeld ‘raadsdame’, ‘raadspersoon’ of ‘wijs mens’ gebruikt kunnen worden, zo wordt geopperd. Maar beter nog is het gewoon te houden op het genderneutrale ‘rechter’, zo concludeert onder meer Verburg. Voor ‘goede huisvader’ is ‘goed huismens’ misschien een alternatief, stelt iemand. Een ander grapt dat ‘goede huismus’ wel zou kunnen. “Mus= m/v. En als we met zijn allen iets zijn gedurende het afgelopen jaar is het dat wel!”

Instructie

Rianne Jacobs, hoogleraar wetgeving en reguleringsvraagstukken aan de Vrije Universiteit en raadsadviseur bij het ministerie van Justitie en Veiligheid, wijst erop dat de Aanwijzingen voor de regelgeving die wetgevingsjuristen krijgen al een instructie bevatten: “Indien mogelijk worden persoonsaanduidingen gebruikt die sekseneutraal zijn.”

Hier en daar blijkt bovendien al modernisering te hebben plaatsgevonden. Zo merkt een advocaat op dat in het arbitragereglement sinds 2015 niet langer ‘goede mannen naar billijkheid’ maar ‘goede personen naar billijkheid’ wordt gebruikt.

Folklore

Niet iedereen blijkt overigens gelukkig met de voorgestelde modernisering. Zo stelt staatsraad Guus Heerma van Voss over het mogelijk schrappen van ‘goed huisvader’: “Toch wel jammer dat dit stukje folklore, dat uit het Romeinse recht stamt, nu ook al weer moet verdwijnen. Kunnen we niet de goede huismoeder daarnaast introduceren?”

Ook Gerhard Hoogers, hoogleraar vergelijkend staatsrecht aan de Carl von Ossietzky-Universiteit Oldenburg en universitair hoofddocent staatsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen, heeft zijn twijfels. “Als je deze weg in slaat blijf je bezig: wie garandeert ons dat de term over een jaar of veertig niet als discriminerend zal worden gezien, door sommigen?”

Anderen vragen zich af of de Raad van State op dit moment geen belangrijkere zaken aan zijn hoofd heeft.

Eerdere oproep

Overigens is het initiatief niet helemaal nieuw. Zo riepen de advocaten Rosa van Zijl en Willem Jebbink (Jebbink Soeteman Advocaten), die ook bij het nieuwe initiatief zijn betrokken, de Hoge Raad in 2019 al op om in zijn rechtspraak voortaan vrouw-inclusieve taal te gebruiken. Het niet gebruiken van vrouwelijke verwijswoorden miskent volgens hen de maatschappelijke werkelijkheid, zeker nu het percentage vrouwen binnen de rechtpraktijk blijft toenemen, en is in strijd met het internationale VN-Vrouwenverdrag, zo stelden zij.

De Hoge Raad liet daarop in een reactie weten “aangenaam verrast” te zijn door de suggesties voor een vrouw-inclusievere taal en zegde toe de aangereikte suggesties te zullen bespreken in het project waaraan de Hoge Raad in die tijd werkte. Dat project is gericht op helder taalgebruik. Met heldere, begrijpelijke en goed leesbare uitspraken hoopt de Hoge Raad dat zijn uitspraken voor een groter publiek toegankelijk en begrijpelijk zijn. Maar tot op heden heeft de Hoge Raad het nog steeds over raadsheren.

 

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Scroll naar boven