Het College van procureurs-generaal van het Openbaar Ministerie kijkt of er lagere straffen kunnen worden uitgedeeld bij strafbeschikkingen. Dat schrijft minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) aan de Tweede Kamer.
Met dezelfde maat meten
Aanleiding is het rapport ‘Beproefd verzet’ dat in opdracht van het College van PG’s is opgesteld door de procureur-generaal bij de Hoge Raad. Die constateert dat de rechter in het merendeel van de onderzochte zaken lager straft dan het Openbaar Ministerie (OM). De PG bij de Hoge Raad concludeert op basis hiervan dat het wenselijk is dat het OM ‘met dezelfde maat meet als de rechter’. Het College van PG’s van het OM onderschrijft dat omdat een te groot verschil in straftoemeting tot onnodig veel verzetszaken leidt. Als iemand in verzet gaat tegen een strafbeschikking, neemt het normale strafproces zijn gang.
Transacties
“Denkbaar is dat de officier van justitie bij het uitvaardigen van een strafbeschikking een lagere straf hanteert dan wanneer de zaak na verzet aan de rechter wordt voorgelegd,” schrijft de minister. Dat sluit aan bij de praktijk met transacties waarbij de verdachte de vervolging kan afkopen met een boete die lager is dan op de zitting geëist wordt.
Vrijgesproken
Het rapport van de PG van de Hoge Raad legt de vinger op een groot aantal zere plekken. De PG constateerde onder meer dat relatief veel mensen met een strafbeschikking later worden vrijgesproken. De PG schrijft dit toe aan de ‘onvoldoende zorgvuldige beoordeling van zaken waar initieel een strafbeschikking werd uitgevaardigd’.
Binnen twee jaar
Een ander pijnpunt is dat het OM te lang doet over het afhandelen van verzet tegen strafbeschikkingen. Volgens artikel 6 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens moet een strafzaak in eerste aanleg binnen twee jaar zijn afgerond. Die termijn wordt in 76 procent van de gevallen niet gehaald. “Dramatisch,” vindt de PG. En de minister schrijft: “Een te lange doorlooptijd staat haaks op het uitgangspunt om straffen zo snel mogelijk op te leggen en heeft ook gevolgen voor de afloop van de zaak. Veel zaken werden geseponeerd vanwege de ouderdom van de feiten.”
Verbeteren
De minister wijst er wel op dat cijfers van ‘Beproefd verzet’ dateren uit de periode van 1 juli 2013 tot en met 30 juni 2014. Sindsdien heeft de PG bij de Hoge Raad twee kritische onderzoeksrapporten gepubliceerd over de afhandeling van strafbeschikkingen: ‘Beschikt en Gewogen’ en ‘Wordt vervolgd, Beschikt en Gewogen’. Op basis van deze rapporten heeft het OM een groot aantal maatregelen genomen om die afhandeling te verbeteren. De schuldvaststelling is beter vastgelegd, de bewijsbeoordeling vindt zorgvuldiger plaats en er wordt beter gekeken naar de identiteit van de verdachte. Ook is de kwaliteit van de managementinformatie verbeterd en wordt beter gestuurd op doorlooptijden en op het wegwerken van voorraden.
Deels verouderd
Deze verbetermaatregelen zijn nog niet meegenomen in het rapport ‘Beproef verzet’, dat deels dus verouderd is. De PG bij de Hoge Raad concludeert dan ook dat het OM zich, als het gaat om verzet tegen strafbeschikkingen, op veel punten houdt aan de regels van geschreven en ongeschreven recht.
Om zicht te houden op de prestaties van het OM op het gebied van de strafbeschikking is in 2016 een nulmeting gehouden, waarin steekproefsgewijs strafbeschikkingen van de verschillende parketten zijn bekeken. Nog dit jaar komt er een nieuwe meting. De minister informeert de Kamer in de eerste helft van 2018.
