Deze Landelijke Toezichthouder Advocatuur (LTA), bestaande uit drie advocaten die zijn vrijgesteld van hun werk als advocaat, gaat het toezicht doen in plaats van de elf regionale dekens. De LTA wordt een orgaan van de NOvA. De leden worden benoemd door het College van Afgevaardigden, gefinancierd door de NOvA, en waarschijnlijk gehuisvest in het pand van de NOvA. Kamerlid Michiel van Nispen (SP) vroeg zich tijdens de vergadering van de Commissie Justitie en Veiligheid van 6 oktober af hoe onafhankelijk de LTA kan opereren.
Kamerlid Joost Sneller (D66) steunt het idee dat het toezicht op de advocatuur moet worden verbeterd, omdat het imago van de advocatuur deuken heeft opgelopen door zaken als de fraude bij Pels Rijcken, Youssef Taghi die zijn neef Ridouan als advocaat bijstond, en recent de beschuldiging aan het adres van advocaat Inez Weski dat zij informatie zou hebben gesmokkeld uit de Extra Beveiligde Inrichting in Vught. Maar Sneller is niet overtuigd van de richting die de minister kiest. Hij noemde de inbedding van de LTA binnen de NOvA “too much of a good thing”, omdat de NOvA ook belangenbehartiger is en geledingen binnen de NOvA de toezichthouder aanwijzen.
Vrij lastig
Ook zette Sneller vraagtekens bij het feit dat de dekens straks belast worden met de klachtenbehandeling. “Dat wordt volgens mij vrij lastig,” meent hij. “Voor dezelfde norm krijg je een tuchtrechtelijke en bestuurlijke toetsing.”
VVD-parlementariër Ulysse Ellian stoorde zich eraan dat een medewerker van de NOvA, die was gedetacheerd op het ministerie van Veiligheid en Justitie, heeft meegeschreven aan het wetsvoorstel voor het nieuwe systeem van advocatentoezicht. Ook vroeg Ellian aandacht voor het feit dat de NOvA verantwoordelijk is voor de bekostiging en benoeming van leden van de LTA. “Ik pleit niet voor volledig staatstoezicht, maar ook niet voor complete zelfregulering,” stelde hij. “Iets ertussenin.”
Volgens het voorstel van minister Weerwind komen er drie niveaus van toezicht op de advocatuur. Lokale toezichthouders onder regie van de LTA, de LTA zelf en een ‘blik van buiten’. Tijdens de commissievergadering hamerde Weerwind erop dat de LTA, ondanks de inbedding in de NOvA, zo onafhankelijk mogelijk moet kunnen werken. Hij wees erop dat de LTA zeggenschap heeft over het eigen budget. Bovendien benoemt en ontslaat de LTA de eigen medewerkers, en deze medewerkers zijn alleen verantwoording schuldig aan de LTA. “Ik snap dat het risico bestaat dat andere organen van de NOvA invloed uitoefenen op de LTA, maar dat risico wil ik zoveel mogelijk beperken.” Het staat volgens de minister nog niet vast dat de LTA wordt gehuisvest bij de NOvA.
Checks and balances
De minister vertelde dat hij voor zijn keuzes inspiratie heeft opgedaan bij buitenlandse modellen voor advocatentoezicht, en dat zijn huidige voorstel als het beste uit de bus kwam omdat de checks and balances daarin zijn gewaarborgd: “Het toezicht wordt onafhankelijk van de Staat en van de advocatuur.”
Het systeemtoezicht (het toezicht op het toezicht) wordt nu uitgevoerd door het College van Toezicht (CvT). In het nieuwe model wordt dit college vervangen door ‘een blik van buiten’, volledig bestaande uit niet-advocaten. Meerdere Kamerleden wilden weten waarom het CvT moet verdwijnen. “Omdat het CvT is geïntroduceerd om de uniformiteit en de effectiviteit van het toezicht te waarborgen,” antwoordde de minister. “Daar hebben we straks de LTA voor.” In een uitgangspuntenbrief komt de minister met een uitwerking van de checks and balances.
Er was vanuit het parlement opmerkelijk weinig belangstelling voor het toezicht op de advocatuur. Van de twintig fracties kwamen er slechts drie opdagen. Een van de drie aanwezige parlementariërs, Van Nispen (SP), sprak mede namens Pieter Omtzigt (Groep Omtzigt).
