Nu de neef van Ridouan Taghi ook vastzit – die zou als advocaat van deze verdachte hebben meegewerkt aan een mogelijk gewelddadige ontsnapping uit de Extra Beveiligde Inrichting (EBI), is de discussie opgelaaid of advocaten wel familieleden mogen bijstaan in een strafzaak. Een woordvoerder van Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) is er tegenover de NOS duidelijk over. “Advocaten worden er door de deken op gewezen als hun professionele distantie in het geding komt. Maar het blijft de eigen keuze van de advocaat als die een familielid wil verdedigen.”
Misbruik van rechtsbescherming
Minister Sander Dekker (Rechtsbescherming) sprak al van ‘misbruik van rechtsbescherming’ als advocaten hun privileges inzetten – contact met het verdachte familielid dat heimelijk en vertrouwelijk moet blijven – om verdachten te helpen hun criminele activiteiten voort te zetten. Misschien moeten de regels maar wat strakker worden aangetrokken, suggereerde Dekker.
Screening
In een reactie daarop stelde advocaat Geert-Jan Knoops voor om over te gaan tot een ‘screening’, zoals dat al wordt gedaan bij het Internationaal Strafhof en het Joegoslavië- en het Rwandatribunaal. “Daar kunnen advocaten alleen worden toegelaten tot de verdediging, als ze niet alleen voldoen aan de hoogste kwaliteits- maar óók aan de hoogste integriteitseisen”, aldus Knoops in Nieuwsuur. “Je zou het kunnen opzetten voor de zaken die in de EBI terechtkomen.”
Tuchtmaatregel
Diana de Wolff, hoogleraar advocatuur, is echter kritisch over zo’n ontwikkeling: “Het is meestal niet verstandig om regels in te voeren naar aanleiding van een uniek – mogelijk zeer ernstig – incident”, zegt zij tegen Mr. “Zonder nieuwe regels geldt al dat voor een advocaat die een verdachte van zware misdrijven helpt met geweld te ontsnappen natuurlijk geen plaats is in de balie – schrapping van het tableau – en een advocaat die de beperkingen schendt hoort ook een stevige tuchtmaatregel te krijgen. Preventieve screening van advocaten vindt plaats in de VOG-procedure voorafgaand aan de beëdiging en na de beëdiging krijgt de deken bij verdenking van advocaten signalen van het OM, waarop de deken dan kan optreden.”
Vrije advocaatkeuze
Het voorstel van screening van de verdediging door een commissie vindt De Wolff ‘geen goed idee’. “Het kan een inbreuk maken op het recht van vrije advocaatkeuze. De gedachte dat het met een tuchtklacht al ‘lastig’ zou worden om nog strafzaken te doen, komt ongenuanceerd over. En praktisch: wie zouden die commissie moeten vormen? Concullega’s? En wordt die commissie al voor het eerste politieverhoor ingeschakeld?”
Kwaliteit en integriteit zijn waarden die iedere advocaat hoog in het vaandel moet dragen, vindt De Wolff. “En onafhankelijkheid. Daarom moet je ook niet voor een familielid optreden, helemaal niet als dat een verdachte van zware misdrijven is.”
