Met de nieuwe Extended Master sociale advocatuur breiden studenten hun masteropleiding uit met een extra half jaar, waarin ze zich verder kunnen specialiseren. De specialisatie sociale advocatuur bestaat uit het verplichte vak Capita Selecta Sociale Advocatuur, aangevuld met twee kernvakken en twee rechtsprofielen die in de sociale advocatuur veelvuldig de revue passeren.
Daarnaast is het de bedoeling dat studenten die de master volgen, ook hun thesis schrijven over een onderwerp dat, direct of indirect, van doen heeft met de sociale advocatuur. De Tilburgse universiteit is de eerste in Nederland die een expliciete specialisatie aanbiedt die zich richt op de sociale advocatuur.
Instroom
De nieuwe master is zeer welkom, want de sociale advocatuur in Nederland kampt al jaren met een tekort aan nieuwe instroom. Dat ziet ook Ariane Hendriks, voormalig sociaal advocaat en tegenwoordig als docent verbonden aan Tilburg University. Binnen de nieuwe master gaat ze colleges verzorgen over onder meer rechtsbijstand en alles wat daarbij komt kijken.
“De sociale advocatuur vergrijst,” legt Hendriks uit. “Dat terwijl het een heel gevarieerd, interessant vak is. Je staat dicht bij de maatschappij en doet relevant, betekenisvol werk. Je maakt met je juridische kennis echt een verschil in het leven van je cliënt. Voor veel rechtenstudenten is dat ook het beeld dat ze voor aanvang van hun studie van de advocatuur hebben, en een van de redenen dat ze überhaupt rechten zijn gaan studeren. Ik zeg weleens: als sociaal advocaat ben je advocaat in de puurste vorm.”
Vergoedingen
De sociale advocatuur is de laatste jaren verschillende keren in het nieuws geweest wegens financiële tekorten en andere problemen. Zo sloeg de Nederlandse Orde van Advocaten in de zomer van 2023 alarm omdat er per direct een noodinvestering nodig was. Aan die noodkreet kwam minister Weerwind van Rechtsbescherming in november van dat jaar tegemoet. De Staatscommissie rechtsstaat adviseerde evenwel in juni 2024 dat de vergoedingen voor sociaal advocaten alsnog fors omhoog zouden moeten.
Het beeld dat het in de sociale advocatuur enkel kommer en kwel is, is volgens Hendriks echter absoluut niet terecht. “Ook als sociaal advocaat kun je in Nederland een prima boterham verdienen. Veel advocaten combineren ook hun werk als regulier advocaat met dat van sociaal advocaat. Met de nieuwe Extended Master willen we studenten daarom nadrukkelijk in aanraking brengen met de sociale advocatuur. Het is onze morele plicht als opleider om ook deze interessante juridische carrièreoptie bij studenten onder de aandacht te brengen en zo bij te dragen aan de bredere welvaart in Nederland.”
Praktisch
Naast enkele theoretische vakken bestaat de nieuwe master ook uit een praktisch deel, waarbij studenten een tijdje stage lopen bij bijvoorbeeld een rechtswinkel of de Raad voor Rechtsbijstand, of daar een onderzoek uitvoeren.
Hendriks: “Tijdens de colleges besteden we aandacht aan onderwerpen die veel terugkomen in de sociale advocatuur: huurrecht, schuldhulpverlening, recht op rechtsbijstand. Maar de praktijk is de beste leerschool: zelf aan de slag met casussen van cliënten, of praktisch onderzoek doen in het werkveld.”
Generatie Z
Hendriks heeft er vertrouwen in dat er onder de huidige generatie studenten voldoende animo bestaat voor de sociale advocatuur om de Extended Master succesvol te laten zijn. “Studenten uit Generatie Z zoeken zingeving en betekenisvol werk. Een groot deel ziet zichzelf niet jarenlang op de Zuidas memo’s schrijven zonder ooit daadwerkelijk in de rechtbank te komen, ook al levert dat misschien meer geld op. Ze willen praktisch aan de slag met maatschappelijk relevant werk.”
Dat de waardering voor de sociaal advocaat in Nederland groeit, merkt Hendriks echter niet alleen bij de nieuwe generatie studenten. “Zaken als het Toeslagenschandaal hebben de maatschappij wakker geschud: het is belangrijk dat we in Nederland strijden tegen ongelijkheid en klassenjustitie. Juist mensen met een kleine beurs of relatief zwakke maatschappelijke positie moeten ook hun recht kunnen halen. Daar is de sociale advocatuur bij uitstek een instrument voor. Daarom ben ik blij dat we, als eerste universiteit in Nederland, daar in Tilburg nu een heel mooi opleidingstraject voor gaan aanbieden.”
