Het debat vond op donderdag 11 maart plaats in de Glazen Zaal in Den Haag en was georganiseerd door de KBvG. Bij de uitvoering van hun werk hebben gerechtsdeurwaarders te maken met het hele speelveld van schulden en zien ze dat er veel beter kan. “En als je dan een visie en ideeën hebt, is het belangrijk die ook te delen”, aldus Michaël Brouwer in zijn welkomstwoord. “Maar nog veel belangrijker: we willen er het gesprek over aangaan. Samen moeten we uiteindelijk structurele keuzes maken om de schuldenaanpak te verbeteren.”
Om mee te denken over die keuzes had de KBvG vier Tweede Kamerleden uitgenodigd: Jeroen van Wijngaarden (VVD), Marijke van Beukering-Huijbregts (D66), Jasper Van Dijk (SP) en René Peters (CDA). Zij gingen met elkaar in debat aan de hand van vier stellingen op het vlak van schulden en invordering (zie kader).
Overheid maakt het zelf te ingewikkeld
Een rode draad in het debat was de complexiteit van ‘het systeem’. En dan met name de rol van de overheid, die mensen uit de schulden probeert te helpen, maar tegelijkertijd ook schuldeiser en -inner is. Jasper van Dijk zou dan ook graag zien dat de mogelijkheid onderzocht wordt van een onafhankelijke gerechtsdeurwaarder voor alle invorderingen, dus ook voor schulden aan de overheid. “Een mooie taak voor het nieuwe kabinet.” Marijke van Beukering vindt deze stap te ver gaan, maar pleit met haar partij wel voor een centraal incassobureau dat de hele overheid vertegenwoordigt. “Want we hebben het systeem inderdaad veel te ingewikkeld gemaakt. Mensen die recht hebben op toeslagen, durven het soms niet eens meer aan te vragen.”
Jeroen van Wijngaarden benadrukte de belangrijke rol van gemeenten, die vaak het beste weten waar sprake is van sociale problematiek, zoals jeugdzorg of bijstand. “Maar ook de gerechtsdeurwaarder kunnen we nog veel beter benutten. Die zit er met zijn neus bovenop en heeft tegelijkertijd vaak een goed overzicht van schulden.” Ook René Peters pleit voor een beter, centraal overzicht van schuldsituaties, maar wil niet te snel aan een stelselwijziging denken: “Laten we de dingen om te beginnen vooral goed doen. We hebben als overheid soms last van een ‘rechtmatigheidsfetish’; willen alles tot achter de komma regelen. In plaats daarvan zouden we meer aandacht moeten hebben voor wat er achter de voordeur gebeurt.”
Meer geld of andere manier van werken
Het debat werd via de livestream bijgewoond door zo’n 160 professionals uit het werkveld en andere geïnteresseerden. Gedurende het debat konden zij ook vragen stellen. Zo stelde een kritische kijker vraagtekens bij de rol van gemeenten als centraal punt voor gezinnen met schuldhulp; kunnen zij dat wel aan met de tekorten die ze nu al hebben? De ervaring leert immers dat er steeds minder geld van de Rijksoverheid naar gemeenten gaat. “En daarom is het zo goed dat er verkiezingen zijn”, reageerde Jasper van Dijk gevat. Wat Marijke van Beukering betreft is het niet per se een kwestie van meer geld, maar van een andere manier van werken. “Daarom pleiten wij ervoor het minnelijke traject en het wettelijke schuldsaneringstraject samen te voegen. Er gaat nu zó veel tijd verloren aan het overleggen, overdragen en het wachten op elkaar…”
René Peters – in het verleden zelf wethouder, net als Marijke van Beukering – vindt dat gemeenten soms best wat meer visie mogen tonen. “Gemeenten smijten nu soms met geld in de richting waar ze problemen vermoeden, terwijl de echt grote problemen daardoor blijven liggen. Als je investeert in schuldhulp, weet je dat je dat geld terug kunt verdienen op bijvoorbeeld de Wmo of de jeugdzorg.”
Actieve rol in formatie
Aan het slot van de bijeenkomst gaven alle Kamerleden aan wijzer te zijn geworden van het debat. Jasper van Dijk liet zelfs weten dat zijn politieke tegenpool Jeroen van Wijngaarden best deel uit mag maken van een nieuw kabinet. “Want die heeft vanmiddag verstandige dingen gezegd.”
Inmiddels zijn de verkiezingen achter de rug en is duidelijk hoe de nieuwe politieke verhoudingen in de Tweede Kamer liggen. Bij het verschijnen van deze GDW.magazine is al een start gemaakt met de formatie van een nieuw kabinet. De KBvG wil in deze formatie een actieve rol spelen en heeft in dat kader ook een position paper gepubliceerd, met oplossingen die de hele invorderings- en schuldenketen ten goede komen.
De position paper ‘Schulden in perspectief’ is te downloaden op de website van de KBvG. Daar is ook het debat in zijn geheel terug te kijken en zijn interviews te lezen met de Kamerleden die deelnamen aan het debat.
