Burgers vragen zich soms zelfs af of de binnengekomen uitspraak wel over hun zaak gaat. Dit voorbeeld laat onder andere de noodzaak zien van begrijpelijke uitspraken. Mede hierom heeft de politiek aan de ‘B1-bel’ getrokken. Teksten moeten voor een ieder leesbaar zijn door het gebruik van korte zinnen, begrijpelijke woorden en een logische opbouw.
Het juridisch taalgebruik is ten opzichte van vijftig jaar geleden al flink vereenvoudigd. Om de huidige stand van zaken te bepalen, gingen we in gesprek met Anita van den Bosch-de Gier. Anita is vakredactielid bij Hoffelijk Juridisch en zet zich al jarenlang in voor het leesbaar maken van juridische teksten.
Waarom schrijven rechters eigenlijk van die ingewikkelde uitspraken?
“Rechters richten hun uitspraken voornamelijk op juridisch geschoolden. Het uitgangspunt hierbij is dat leken voor extra uitleg bij hun advocaat of de persrechter terecht kunnen. Daarnaast schrijft een rechter een uitspraak vanuit het geldend recht. Een rechter heeft hierbij een grondwettelijke en verdragsrechtelijjke plicht om zijn uitspraak te motiveren (artikel 121 Gw en artikel 6 EVRM). Hiervoor gebruikt een rechter verwijzingen vanuit wetteksten en leerstukken en die zijn al ingewikkeld.
Daar komt bij dat het ook gewoon lastig is om van een oude manier van schrijven af te wijken: we doen het altijd al zo en de beroepsgroep begrijpt het toch? Het is voor rechters het meest praktisch om op dit taalniveau te schrijven. De drempel om het anders te gaan doen is daarmee een stuk hoger geworden, to stand out from the crowd.
Een deel van die drempel wordt misschien wel gevormd doordat het makkelijk is en snel werkt om bepaalde onderdelen in een uitspraak te copy pasten. Jonge stafjuristen, die de uitspraken schrijven, vallen hier op terug wanneer zij houvast zoeken en rechters houden ze niet tegen.[1] De werkdruk van rechters is immers al enorm”.
Het is overigens niet alleen de taal die de uitspraken ingewikkeld maakt. Ook de structuur van zinnen in uitspraken bevorderen de leesbaarheid niet: de zinnen zijn vaak lang, omslachtig en bevatten veel bijzinnen, aldus Anita.
Wil je meer lezen over waarom teksten volgens Anita eenvoudiger geschreven moeten worden en hoe we daar met elkaar voor kunnen zorgen? Lees dan het hele artikel op onze website.
