‘Wetboek is puzzelboek geworden’

Delen:

“De systematiek van het bestaande Wetboek van Strafvordering is alleen nog te begrijpen als je naar de 19e eeuw teruggaat.” Dat zegt Geert Knigge, advocaat-generaal bij de Hoge Raad, in een interview op de website van het ministerie van Veiligheid en Justitie.

Het uit 1926 daterende Wetboek van Strafvordering wordt gemoderniseerd. Knigge is als adviseur betrokken bij de modernisering.  “Het Wetboek van Strafvordering moet helder en toegankelijk zijn voor iedereen,” zegt Knigge. “Maar nu is het alleen begrijpelijk als je kennis hebt van de wetsgeschiedenis en de jurisprudentie. Het wetboek is een puzzelboek geworden. Het strafprocesrecht op zich deugt, maar de manier waarop het is vastgelegd in de wet klopt niet meer met de werkelijkheid.”

Gerechtelijk vooronderzoek

Knigge geeft een voorbeeld om te illustreren dat het bestaande Wetboek van Strafvordering wortels in de 19e eeuw heeft. “De rechter deed in die tijd het vooronderzoek als iemand verdacht werd van een strafbaar feit. Daarom heette het een ‘gerechtelijk vooronderzoek’. In navolging hiervan had de verdachte recht op bescherming vanaf het eerste moment dat hij met de rechter in aanraking kwam. Maar nu de politie het vooronderzoek doet, ziet de verdachte de rechter vaak pas veel later in de procedure. Bescherming van de verdachte is daarom in het nieuwe wetboek gekoppeld aan het moment dat hij of zij voor het eerst verhoord wordt door de politie.”

Lappendeken

Met de modernisering van het wetboek zijn oude begrippen geschrapt en vervangen door logische nieuwe constructies en termen. “Normaal schetst de wetgever de hoofdlijnen in een wet en zorgt de rechterlijke macht voor nadere invulling via jurisprudentie. Maar in het Wetboek van Strafvordering waren de samenhang en systematiek verloren gegaan door vele incidentele aanpassingen die noodzakelijk waren vanwege veranderingen in de praktijk van het strafproces. Het werd een lappendeken, met veel gaten die werden gedicht met jurisprudentie. Maar dat is vanuit democratisch oogpunt ongelukkig, want daarmee gaat de rechterlijke macht te veel op de stoel van de wetgevende macht zitten. Feitelijk had het parlement zichzelf buitenspel gezet. Het vernieuwde wetboek moet straks door het parlement goedgekeurd worden en daarmee neemt iedereen ook weer zijn democratische rol op zich.”

Consultatie

De boeken 1 (strafvordering in het algemeen) en 2 (het opsporingsonderzoek) zijn in consultatie gegaan. Onder meer de advocatuur, het Openbaar Ministerie, de politie en de Raad voor de rechtspraak kunnen reageren op de voorstellen. Het nieuwe wetboek bestaat straks uit 8 boeken en sluit beter aan bij de moderne, digitale samenleving en is toegankelijker voor de rechtspraktijk en de burger. Later in het jaar volgen de boeken 3 (de vervolgingsbeslissing), 4 (berechting), 5 (rechtsmiddelen) en 6 (bijzondere procedures).

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven