De voortschrijdende digitalisering van de advocatuur is geen reden om bang te worden, stelt Geert Potjewijd in een interview in het nieuwe nummer van Mr. dat aanstaande vrijdag verschijnt. “De advocaat wordt beslist niet overbodig.” Volgens de managing partner van de Brauw Blackstone Westbroek zal wel de rol van de advocaat veranderen. Die zal relevant blijven waar het menselijke aspect het verschil maakt, verwacht hij. “Uiteindelijk zullen cliënten advocaten steeds minder vaak benaderen voor alleen juridische kennis, maar ook hun ‘wisdom’ willen: een combinatie van kennis, ervaring, analytisch vermogen en creativiteit.”
Processen versnellen
Kenners verwachten dat computers zestig tot zeventig procent van het advocatenwerk kunnen overnemen. “Over digitalisering wordt momenteel veel gesproken,” zegt Potjewijd. “We hebben legal tech, gedreven door artificial intelligence. Er zijn experimenten met contractautomatisering en met de verbetering van werkprocessen, zoals fact finding in grote onderzoeken. Wij omarmen die ontwikkelingen: legal tech zal processen versnellen en vergemakkelijken. Dat is in het belang van de cliënt, maar ook in ons belang, want wij kunnen daardoor efficiënter werken én onze juristen meer in de gelegenheid stellen het juridische en strategische werk te doen waar ze het verschil kunnen maken.”
Kleine claims
Potjewijd is ervan overtuigd dat artificial intelligence en legal tech tot veranderingen zullen leiden. “Wij verwachten bijvoorbeeld dat er in de markt van juridische dienstverlening meerdere nieuwe aanbieders zullen komen. Maar dat is geen reden om bang te worden. Integendeel, het vergroot de keuzevrijheid van de consument en dat kun je alleen maar toejuichen. Als je het hebt over access to justice, is het een goede ontwikkeling dat de kloof tussen juristen en leken kleiner wordt en dat de kennisachterstand van de leek wordt verkleind. Daardoor verandert het werk, maar dat is bij andere beroepen ook het geval. In de common law landen worden er al tools ontwikkeld waarmee mensen met kleine claims een soort vraaggesprek in een chatbox kunnen voeren om te bepalen wat hun mogelijkheden zijn. Dat maakt ons vak, denk ik, alleen maar aantrekkelijker.”
Prikkels
Hij heeft de actuele discussie over toegankelijkheid van het recht op de voet gevolgd. “Als advocaten hebben wij de verplichting onze cliënten zo goed mogelijk bij te staan. Maar daarnaast hebben wij, als advocaat, óók een verplichting jegens de samenleving. De bescherming van de rechtstaat is momenteel een belangrijk thema dat ook advocaten bezighoudt. Vooral als het gaat om the acces to justice”, aldus Geert Potjewijd. “Het is de vraag of wij op dit moment de rechtsgang wel op de meest effectieve manier hebben georganiseerd.
Uit het rapport Menselijk en rechtvaardig: is de rechtstaat er voor de burger? dat het onderzoeksinstituut HiiL onlangs publiceerde, blijkt bijvoorbeeld dat veel problemen van burgers niet effectief worden opgelost. Dat raakt ons, de beroepsgroep advocatuur, ook. (…) We zijn niet meer in staat bepaalde maatschappelijke problemen op te lossen. De advocatuur niet, de rechterlijke macht niet, de overheid niet. De vraag is hoe we elkaar zo gevangen hebben gezet. Welke prikkels hebben we ten grondslag gelegd aan ons systeem, zodat we vastlopen en niet het goede gesprek met elkaar voeren? Als juristen hebben wij, allemaal, de plicht om de rechtstaat te bewaken en dus ook om ervoor te zorgen dat er recht wordt gedaan. Wanneer ‘het systeem’ vastloopt, hebben wij niet aan deze verplichting voldaan.”
Vinger op zere plek
Advocaat-generaal Ruth de Bock noemde in het vorige nummer van Mr. een aantal relevante voorbeelden, betoogt Potjewijd. “Ze legt de vinger op de zere plek als ze zegt dat advocaten moeite hebben concrete oplossingen voor concrete problemen te vinden. Dat is iets wat wij als beroepsgroep serieus moeten nemen. Maar dat vergt een heel lange adem. Er zijn vele stakeholders en het proces is natuurlijk niet eenvoudig. Het raakt de kern van de rechtstaat.”
Potjewijd vindt dat De Brauw als grootste advocatenkantoor van Nederland een rol moet spelen in de discussie die op gang is gekomen. “Een andere manier om te helpen is door onze kennis, ervaring en expertise ter beschikking te stellen en belangen te behartigen van mensen die daarvoor zelf de middelen niet kunnen opbrengen. Wij verstrekken bijvoorbeeld juridische hulp aan NGO’s en charitatieve instellingen, zoals The Ocean Cleanup en Artsen zonder Grenzen. We bieden onze kennis en ervaring ook aan als er principiële zaken op tafel liggen die door de hoogste rechter moeten worden beoordeeld.”
Lees het gehele interview met Geert Potjewijd in het nieuwe nummer van Mr., dat vrijdag 13 oktober verschijnt.
