In 2002 zond de VPRO de mini-dramaserie ‘Mevrouw de minister’ uit. Een jonge, frisse minister Holman beleeft in drie bedrijven een flitsende opgang vanuit de lokale politiek tot in het kabinet, een korte periode van blinkende ‘Nieuwe Politiek’ en een dramatische ondergang van vermorzeling tussen partijpolitieke coalitiebelangen. ‘Een snufje Halsema, een mespuntje Sorgdrager en een brokje Ter Veld’, aldus de scenarioschrijver. ‘Seksistisch,’ aldus Halsema zelf.
Inmiddels zendt de VPRO het verbeelde antwoord van Halsema uit. Een verbeterde ‘Mevrouw, de minister’ is het niet geworden, maar wel ‘De Fractie’ met een vrouwelijke voorzitter die graag minister wil worden. In 2002 wilde men de herkenbaarheid van het echte politieke bedrijf beperken om te voorkomen dat de afleveringen ‘ontdek je plekje’ zouden worden. De serie werd daarom opgenomen in het Vlaamse Parlement. Anno 2015 speelt Alexander Pechtold zichzelf en werd alleen maar uitgeweken naar De Munt in Utrecht omdat de Kamervoorzitter niet wilde dat de echte Tweede Kamer werd gebruikt. Voor het overige probeert de serie bijna dwangmatig dicht bij de werkelijke politieke omgeving te blijven. Halsema zelf schijnt te hebben toegezien op voldoende IKEA-meubilair en verlepte vetplanten in de fractiekamers.
Juist omdat de serie probeert de visuele afstand tussen verbeelding en werkelijkheid te minimaliseren, is de nadruk op politieke spelletjes nogal zorgwekkend. De hoofdpersoon schuift zonder inhoudelijke verantwoording zijn Kamerzetel aan bij een andere fractie, men bedenkt wekelijks out-of-the-box een nieuwe losse flodder om de aandacht te trekken en iedereen zoekt naar een goede hashtag om trending te zijn. ‘Mevrouw de minister’ liet de cynische achterkant van de ideologische politiek zien. ‘De Fractie’ toont een vergelijkbare keerzijde van pragmatische politiek.
Voor het staatsrecht kunnen dergelijke politieke televisieseries zeer interessant zijn, vooral als ze de staatsrechtelijke werkelijkheid net een tandje voor lijken te zijn. Zo verbeeldde ‘Mevrouw, de minister’ de weerloosheid van de vertrouwensregel tegenover botte machtspolitiek. Vier jaar later zou Minister Verdonk een motie van wantrouwen naast zich neerleggen. ‘De Fractie’ heeft meer het karakter van een persoonlijke verantwoording van Halsema. Maar de serie verbeeldt wel het toenemende staatsrechtelijke belang van goede regels voor partijfinanciering.
