Bakels op TIP-conferentie: ‘Lees niet teveel in arresten Hoge Raad’

Delen:

logo tipTilburg University heeft een nieuw onderzoekscentrum voor privaatrecht, het Tilburg Institute for Private Law (TIP). Op vrijdag 18 maart was de feestelijke openingsconferentie met topsprekers, onder wie vicepresident van de Hoge Raad Floris Bakels en Europees Hof van Justitie-rechter Marko Ilešič. Ruim 70 belangstellenden, voornamelijk academici en enkele praktijkjuristen, werden ontvangen in de rustieke faculty club te midden van aangenaam geurende Tilburgse naaldbomen.

Tilburg Institute for Private Law

Beschuit met muisjes

Corien Prins, decaan van de Tilburgse rechtenfaculteit, verwelkomde iedereen en vertelde truly proud te zijn op het nieuwe onderzoekscentrum. Als symbool van deze blijdschap deed ze een groot pakket beschuit met muisjes cadeau aan Vanessa Mak, hoogleraar verbintenissenrecht én de directeur van TIP. De zichtbaar vrolijke Mak lichtte op haar beurt toe, op welke onderwerpen TIP zich gaat richten. Ze hebben allemaal te maken met veranderingen in het privaatrecht als gevolg van globalisering. Ook onthulde Mak het nieuwe, hemelsblauwe logo van TIP – het werd met applaus ontvangen.

tip logo groot

Rechtsvorming door de Hoge Raad?

De workshops waar de aanwezigen de rest van de dag op werden getrakteerd, sloten allemaal aan op het nieuwe onderzoeksprogramma. Bakels werd aan de tand gevoeld door de Tilburgse hoogleraar privaatrecht Reinout Wibier, over twee arresten: Oryx/Van Eesteren en Coface Finanz/Intergamma. Een nogal diehard privaatrechtelijke kwestie: stel, twee partijen maken een vordering op naam onoverdraagbaar bij contract, heeft dit dan alleen verbintenisrechtelijke werking, of ook goederenrechtelijke werking? Als de vordering toch wordt overgedragen – ondanks het contract – pleegt de overdrager in het eerste geval alleen wanprestatie, terwijl in het tweede geval de hele overdracht niet tot stand komt. De Hoge Raad bepaalde in Coface dat het beding verbintenisrechtelijk is tenzij uit het contract blijkt dat goederenrechtelijke werking is beoogd.

“Het Coface-arrest klopt juridisch als een bus,” sprak Wibier, “maar ik heb moeite met verbintenissenrecht vooropstellen. Wat moeten we met al die verbintenisrechtelijke bedingen, wat bedoelen partijen daarmee? De Hoge Raad doet geen empirisch onderzoek, hoe laat hij zich eigenlijk voorlichten?”

De reactie van Bakels luidde samengevat: Lees niet teveel in de arresten van de Hoge Raad. In deze arresten wordt geen voorkeur uitgesproken, alleen een bewijsvermoeden, aldus Bakels. “Wij schrijven een op de feiten toegespitst arrest. Dat moet ook in verband met de uitspraak van het Hof en de opinie van de AG gelezen worden.” De Hoge Raad laat zich voorlichten door de partijen, door het parket (“de beste AG is een speurder”), zijn eigen wetenschappelijk bureau en natuurlijk de wetenschap in ruime zin. Tot genoegen van de aanwezige onderzoekers spoorde Bakels hen aan méér academische stukken te publiceren over vragen die bij de Hoge Raad voorliggen: “Kom maar op, jongens!”

Heb ik dit geschreven?

Bakels bleef op zijn hoede om niet uit de raadkamer te klappen. Een contrast met Marko Ilešič, die uitgebreid evalueerde hoe moeizaam het werk dikwijls is bij het Hof van Justitie van de EU. De voertaal is daar natuurlijk Frans. “Ik herinner mij goed hoe ik mijn eerste arrest schreef, in het Frans,” aldus Ilešič. “Ik was er trots op. Maar toen ik de officiële vertaling in het Sloveens – mijn moedertaal – las, herkende ik mijn eigen tekst niet meer terug. Terwijl er correct was vertaald!” Het toont aan hoe lastig het is subtiliteiten van het recht over te brengen in de 24 officiële talen van de EU.

Licht choquerend was het antwoord van Ilešič op de vraag van onderzoeker Rafal Mańko: wat beoogde het Hof nu eigenlijk met de general principles of civil law, waar het vier van zijn uitspraken op baseerde? Ilešič: “Vraag me niet waar die principles vandaan kwamen… we moesten toen gewoon iets bedenken en baseerden ons zo’n beetje op de nationale rechtssystemen.” Aha.

Tiptop in orde

Al met al was de dag zeer onderhoudend, niet in de laatste plaats dankzij Christoph Busch (hoogleraar in Osnabrück), die sprak over de toenemende juridische invloed van door de private sector ontwikkelde standaarden voor de dienstensector. Ook werd er een workshop gewijd aan de toekomst van het juridische onderwijs. Kortom, zoals professor Ewoud Hondius vanuit het publiek opmerkte: “TIP is top!”

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Scroll naar boven