Hoe vaak staan in de kranten de volgende koppen? “Bank X moet circa 40.000 klanten opnieuw screenen” en “Bank Y ontvangt een boete van ruim 1 miljoen euro van De Nederlandse Bank”. Steeds vaker komen banken negatief in het nieuws. Maar wat wordt eigenlijk van banken verwacht?
Enerzijds hebben banken een zorgplicht waaraan zij moeten voldoen. Zo moet de bank informatie van de klant inwinnen om passende diensten en producten aan te bieden. Op basis van deze klantgegevens maakt de bank een klantprofiel, waarin de financiële positie, kennis, ervaring, doelstellingen en risicobereidheid van de klant worden geanalyseerd. Hoe complexer het product of de dienst, hoe zwaarder de verplichting voor de bank. Tevens moet de bank kunnen motiveren waarom zij de klant van een bepaald advies hebben voorzien.
Maar ook moet de bank de klant in zekere mate informeren, zodat de klant een afweging kan maken tussen de producten of diensten. Het doel is om de financiële markten inzichtelijk, marktgericht en doelgericht te maken, waarbij het belang van de klant te allen tijde centraal staat.
Banken hebben een bijzondere zorgplicht in het kader van haar maatschappelijke functie. Hoe ver deze zorgplicht reikt, is afhankelijk van de omstandigheden van het geval.
Anderzijds hebben banken ook een meldplicht, bijvoorbeeld in het kader van de Wwft. De bank wordt gehouden ongebruikelijke transacties te melden. Het belang van de bank is om zich aan de regels te houden en reputatieschade te voorkomen. Banken willen niet worden geassocieerd met witwassen en financiering van terrorisme. De bank wil haar eigen reputatie niet op het spel zetten, maar mag de relatie met haar klanten ook niet zonder meer beëindigen.
Vaak wordt de vraag gesteld of de beëindiging van de bankrelatie door de bank naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is geweest. Dit blijkt uit diverse gerechtelijke uitspraken. Door opzegging van de bankrelatie kan de klant niet meer deelnemen aan het maatschappelijk verkeer als hij geen beschikking meer heeft over een bankrekening. Er dient altijd gekeken te worden naar de belangen van de klant. Daarom wordt vaak eerst de mogelijkheid geboden om maatregelen te treffen en het risico voor de bank te verlagen dan wel voor een groot deel weg te nemen. Er moet ten minste één bankrekening ter beschikking worden gesteld. Wanneer niet afdoende maatregelen door de klant worden genomen om het risico weg te nemen, moet de bank de klant nog een termijn gunnen om een ander bank te zoeken voordat zij over kan gaan tot beëindiging.
