De aanleiding
De Verenigde Naties heeft 2010 uitgeroepen tot het Internationaal Jaar van de Biodiversiteit (de verscheidenheid van levensvormen op aarde) en dat is pure noodzaak! Zoals bekend neemt dit natuurlijke en gevarieerde netwerk van dier-en plantsoorten al jaren in schrikbarend tempo af. Steeds meer soorten sterven uit, waardoor op veel plaatsen het natuurlijk evenwicht wordt verstoord en ecosystemen (dreigen te) verdwijnen.
U begrijpt het; de Europese Commissie is in 2010 gestart met een EU-brede bewust-makingscampagne (‘Biodiversiteit – Verbonden door leven”). De datum van 22 mei 2010 is in dit kader als wereldbiodiversiteitsdag uitgeroepen.
Natura 2000: een belangrijk Europees instrument
In Europees verband is één van de instrumenten om de bedreigingen van biodiversiteit tegen te gaan, het creëren van een Europees netwerk: Natura 2000: een samenhangend netwerk van natuurgebieden in de Europese Unie met nagenoeg 26.000 beschermde natuur-gebieden. Nederland zelf telt 162 van deze Natura-2000 gebieden met een gezamenlijke oppervlakte van ruim 1,1 miljoen hectare, waarvan 69% water is en 31% land. Inmiddels zijn daar 5 gebieden op de Noordzee bijgekomen. Binnen Nederland wordt de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) het belangrijkste netwerk (het omvat de meeste Natura-2000 gebieden).
Beheerplannen als bescherming van ‘ons’ ecologisch netwerk
De (gewijzigde) Natuurbeschermingswet 1998 (Nb-wet) richt zich onder meer op de bescherming van Natura 2000 gebieden. Zodra een gebied de status heeft verkregen van een Natura-2000 gebied – via een aanwijzingsbesluit – dient er een binnen drie jaar na vaststelling van het aanwijzingsbesluit een gebiedsgericht natuurbeheerplan opgesteld te worden, waarin de instandhoudingsdoelstellingen voor het betreffende gebied zijn opgenomen. Het beheerplan geldt voor zes jaar met verlengingsmogelijkheid voor zes jaar.
Voorbeeld: het Beheerplan Voordelta is het eerste (onherroepelijke) Natura-2000 beheerplan van Nederland. In dit beheerplan komt heel goed tot uitdrukking dat de Voordelta (het zeegebied voor de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden) geen reservaatgebied, maar multifunctioneel is; er vindt recreatie, visserij en andere activiteiten plaats.
Het beheerplan bevat vanuit die optiek spelregels om de bescherming van de natuur én (menselijke) activiteiten in dit gebied te integreren.
Dus enerzijds heeft het beheerplan natuurbehoud en ontwikkeling (én compensatie natuurverlies bij aanleg van Maasvlakte 2 in het geval van de Voordelta) tot doel, maar anderszijds dient het ook ruimte te bieden voor andere (menselijke) activiteiten. Bij het Voordelta gebied is hierbij de zgn. Eco2-benadering gevolgd, waarbij in goed overleg tussen betrokken partijen is gezocht naar een balans tussen ecologische en economische belangen, uitgaande van de wettelijke doelstellingen voor natuur
Biodiversiteitsbehoud is een collectief belang
Als jurist bij Yacht ben ik betrokken bij het beheerplanproces. Het totstandkomingproces met de diverse doelgroepen – waarvan ieder met een eigen belang (lees: standpunt, econo-misch, recreatief etc.) in dit proces staat – betekent, dat er tijdens dit proces goede communicatie, educatie en voorlichting op maat dient plaats te vinden. Begrip kweken over en weer (en hiermee het onontbeerlijke draagvlak creëren) is essentieel in dit proces.
Het is immers een collectief belang dat de gestelde instandhoudingsdoelen kunnen worden bereikt.
En ‘natuurlijk’ kunnen standpunten, al dan niet, met behulp van ons juristen ook tot aan de hoogste bestuursrechter, worden uitgevochten, maar liever niet. Zoek de dialoog en houd het collectieve belang, behoud van biodiversiteit (is van levensbelang!), voor ogen.
De Coalitie Biodiversiteit 2010
De heer Onno Hoes van de Nederlandse Coalitie Biodiversiteit 2010 verwoordde het als volgt: “Respect voor al het leven op aarde is een ethische kwestie. Daarom moet deze vergeten crisis vanaf 2010 stevig gepositioneerd worden op de maatschappelijke agenda. De Coalitie Biodiversiteit 2010 wil een concrete bijdrage leveren aan de bewustwording, het creëren van draagvlak, én het bieden van handelingsperspectieven aan burgers, bedrijven en overheden voor behoud en versterking van biodiversiteit. Ik roep partijen op zich aan te sluiten bij dit platform en actief te gaan communiceren over biodiversiteit”
Ik sluit mij, o.a. middels deze bijdrage, hierbij aan. U ook?
Ingrid Verbaan
Senior interim professional Yacht
NMI mediator
