Discussie over diversiteit binnen Rechtspraak

Is een eenzijdige samenstelling van rechters in sommige zaken onwenselijk, omdat dit de schijn wekt van partijdigheid? Daarover verschillen juristen nogal van mening, zo blijkt uit een discussie op Twitter die volgde op een door UvA-hoogleraar rechtspleging Marc de Werd voorgelegde stelling.

Delen:

Foto: Depositphotos

“Een eenzijdig samengestelde zittingscombinatie (man-vrouw/etnische afkomst/anders) wekt in sommige zaken de schijn van partijdigheid van rechtspraak en is derhalve onwenselijk”, zo luidt de stelling die De Werd voorlegt aan zijn volgers. Hij deed zijn oproep omdat hij “dringend hulp” nodig heeft bij een artikel dat hij schrijft, en vroeg zijn volgers aan te geven of ze het eens of oneens zijn met de stelling en om hun keuze toe te lichten.

Eng idee

“Oneens”, reageren de meesten daarop. “De keerzijde: uitsluiting van rechters enkel omdat ze voor de behandeling v/e zaak een “verkeerde huidskleur of geaardheid hebben”, schrijft advocaat Anno Huisman (Vlug Huisman Maarsingh Strafpleiters). “Een eng idee.”

Een aantal vindt dat over de onafhankelijkheid van de rechtspraak nooit twijfel mag bestaan en dat de rechter niet voor niets een toga draagt. Zo schrijft advocaat Erik Verweij: “Als we dit aannemen zou daaruit volgen dat een rechter niet in staat zou zijn om zijn of haar persoonlijke eigenschappen of voorkeuren buiten de deur te laten in de beoordeling van een zaak.”

Glibberige materie

Afstemming van de kamer op de aard van een zaak zou volgens sommigen bovendien de deur openen voor een ongewenste discussie. “Het is uiterst glibberige materie om als gerecht iets mee te doen. Wanneer zou je een combinatie moeten aanpassen en hoe?”, aldus Hans Braam, gerechtsjurist bij de rechtbank Amsterdam.

Kwaliteit leidend

“Kwaliteit moet leidend zijn, het ‘kennen en kunnen’”, vindt Frank Nijhof. Van belang is volgens hem vooral of een rechter het dossier goed heeft gelezen, de juiste vragen stelt en of sprake is van een goed gemotiveerd vonnis. Ook anderen vinden dat ervan uitgegaan mag worden dat rechters opgeleid zijn om objectief te functioneren, al zetten sommigen wel hun vraagtekens bij deze objectiviteit. “Te vaak is het oordeel al geveld wanneer er in het dossier sprake is van een eerdere veroordeling. Zéker bij een zedendelict.”

Onvoldoende afspiegeling

Meerdere juristen vinden wel dat de rechterlijke macht onvoldoende een afspiegeling is van de maatschappij en veel diverser moet zijn. “Onlangs besefte ik weer dat ik in 10 jaar tijd maar 2 keer een donker getinte officier of rechter heb gezien”, schrijft Willem van Vliet (Willem van Vliet Strafrechtadvocatuur).

Gevoel als uitgangspunt

Er zijn ook juristen die het wel eens zijn met de stelling, zoals strafrechtadvocaat Sidney Smeets. “Het gaat om de schijn, het gevoel. Dat de vrees waarschijnlijk zelden of nooit terecht is doet er dan even niet toe.” Dat vindt ook advocaat Chris Sent (Richard Korver Advocaten): “Het gaat om de schijn van partijdigheid. Die moet altijd vermeden worden. Het gevoel is uitgangspunt.” Diversiteit moet volgens haar leidend zijn, ook als het gaat om bijvoorbeeld leeftijd. En UWV-jurist Jeroen Ermers schrijft: “In rechtsstelsels met juryrechtspraak wordt daar een punt van gemaakt, waarom hier dan niet? De rechter zal zich van geen kwaad bewust zijn, maar het gaat om het perspectief van de rechtzoekende.” Diversiteit van het rechterscollege heeft ook gevolgen voor de acceptatie van beslissingen, meent een ander.

Partijdigheid

Henk van Appeven, wetenschapsvoorlichter bij TU Eindhoven, vraagt zich af of men zich niet drukker zou moeten maken over de mogelijke partijdigheid zelf, in plaats van de ‘schijn’ daarvan. Waarop De Werd ook zelf een duit in het zakje doet met een reactie. “Dat zou een te hoge drempel opwerpen voor succesvolle wraking. Vandaar dat het EHRM als ondergrens hanteert dat ook/zelfs de schijn van partijdigheid niet mag worden gewekt. Dat houdt ons rechters trouwens ook wakker.”

Delen:

Het belangrijkste nieuws wekelijks in uw inbox?

Abonneer u op de Mr. nieuwsbrief: elke dinsdag rond de lunch een update van het nieuws van de afgelopen week, de laatste loopbaanwijzigingen en de recentste vacatures. Meld u direct aan en ontvang elke dinsdag de Mr. nieuwsbrief.

Meest gelezen berichten

Van onze kennispartners

Juridische vacatures

Scroll naar boven