Bij de keuze om een rechtszaak door een of drie rechters te laten behandelen, spelen financiële motieven geen rol. Dat blijkt uit een kort intern onderzoek door de Rechtspraak, dat de beweringen van Nathalie van Waterschoot (voorzitter Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak) en Ybo Buruma (raadsheer Hoge Raad) in Nieuwsuur onderuithaalt.
Hoge werkdruk
In het actualiteitenprogramma Nieuwsuur bevestigde Nathalie van Waterschoot dat soms om financiële redenen voor een meervoudige kamer wordt gekozen. Zij zag dit als een teken van hoge werkdruk en onvoldoende financiering van de Rechtspraak. Raadsheer Ybo Buruma van de Hoge Raad toonde zich bezorgd.
Volgens de Raad voor de rechtspraak klopt dat beeld niet. De raad liet een interne ‘quick scan’ uitvoeren, bestaande uit dossieronderzoek, interviews en data-analyse.
Complexiteit
Uit het onderzoek blijkt dat vooral inhoudelijke criteria (zoals zwaarte of complexiteit) bepalen of een zaak door een of drie rechters wordt behandeld. Het onderzoek leverde geen concrete voorbeelden op waarin zaken om louter financiële redenen meervoudig worden behandeld. Het komt wel voor dat een enkelvoudige zaak wordt ‘opgeschaald’ naar de meervoudige kamer als daar een gat valt omdat een ingeroosterde zaak niet doorgaat. Daarbij is efficiëntie het motief; het is zonde om de kostbare tijd van drie rechters, die toch al klaar zitten, niet te benutten. Bovendien blijkt het omgekeerde vaker voor te komen: door de nadruk op efficiëntie en snelheid worden MK-waardige zaken regelmatig door één rechter afgedaan.
Eenduidige criteria
De Rechtspraak wordt gefinancierd door de minister voor Rechtsbescherming, op basis van het aantal zaken dat wordt afgedaan. Of die enkel- of meervoudig worden behandeld, speelt geen rol. De Raad voor de rechtspraak verdeelt het geld over de rechtbanken, gerechtshoven en bijzondere colleges. Zij geven in hun jaarplannen aan hoeveel zaken zij voor de meervoudige kamer denken te brengen. Daar krijgen ze meer geld voor dan voor enkelvoudige zaken.
Elk gerecht heeft nu eigen selectiecriteria om te bepalen wanneer een zaak naar de meervoudige kamer moet. De onderzoekscommissie adviseert eenduidige criteria voor het hele land op te stellen en die ook openbaar te maken, zodat er geen misverstanden meer hoeven te ontstaan over de redenen om voor enkel- of meervoudige behandeling te kiezen.
